باغ دولت آباد یزد

زمانی که به یزد وارد می‌شوید آنقدر عظمت و شکوه این شهر شما را شگفت زده میکند که تا چند دقیقه احساس میکنید سفر کردید به دل یک کتاب تاریخی که پر از اتفاقات و داستان‌های جذاب و کمی ناراحت کنندست.

داستان از اینجا شروع می‌شود، روزی روزگاری در سرزمین کویری به نام یزد، و در زمان شاه شاهان نادر شاه افشار بنای باغی در این سرزمین خشک و بی‌آب و علف زده شده که آن زمان خارج از شهر اصلی قلمداد می‌شد و حکم ییلاق را داشت.

در آن زمان حاک و والی یزد شخصی بود به نام محمد تقی خان بافقی که اهل بافق یزد بود، محمد تقی خان برای خود مکانی را برای استراحت و ییلاق نیاز داشت که دستور این باغ را صادر کرد اما خودش زیاد از آن استفاده نکرد و بعدها به شاهرخ شاه آخرین پادشاه افشاریه و سپس به کریمخان زند رسید.

باغ دولت آباد یزد در آن زمان و به دلیل زیبایی بی‌حدی که داشت در میان مردم به هشت باغ دولت آباد شناخته می‌شد. آنقدر ورودی این باغ پر از درخت بود که نام دیگری را نیز برای خیابان منتهی به باغ ذکر کرده بودند که خیابان هزار درخت بود.

در زمان قاجار و به دلیل شهرسازی‌هایی که انجام شده بود باغ دولت آباد یزد خود به خود نزدیک به دروازه اصلی شهر شد اما همچنان داخل شهری تلقی نمیشد. بعد ها و در زمان پهلوی که گسترش شهرنشینی در این منطقه انجام شد باغ نیز در داخل شهر قرار گرفت و خانه‌هایی بود که در اطراف آن میساختند.

بر اساس شنیده و اسنادی که کشف شده است محمد تقی خان در اواخر عمر خود این باغ را وقف 14 معصوم کرد و به پسرش سپرد. در سالهای بعد و بعد از حکومت قاجاریه، عملیات مرمت و بازسازی شروع شد و تا سال 1364 ادامه داشت و بخش‌هایی هم که نیاز به مرمت بسیار داشت بازسازی شد.

هر سازه‌ای به سبب نوع ساخت آن و هنر معماری خاصی که در آن بکار رفته در نوع خود منحصر به فرد شناخته می‌شود. اگر خاطرتان باشد در مطلب خانه‌های تاریخی کاشان توضیح داده‌ایم که اکثر خانه‌هایی که در قدیم ساخته می‌شده دارای دو بخش اندرونی و بیرونی بوده.

باغ دولت آباد یزد نیز از این قاعده مستثنی نیست و دارای دو بخش باغ اندرونی و باغ بیرونی می‌باشد. باغ بیرونی برای امور تشریفاتی و اداره امور شهر مورد استفاده قرار میگرفته و باغ اندرونی مخصوص مهمانی‌های شخصی و اقامتگاه بوده.باغ دولت آباد را باغ اقامتی-حکومتی مینامند.

در عکس پایین (سمت راست) که متعلق به سال 1300 خورشیدی می‌باشد مشاهده میکنید که بادگیر عمارت باغ تخریب شده، اما بعدها و در سال 1345 بادگیر آن طبق طرح قبلی بازسازی شد. البته این نکته را نیز باید بگوئیم که باغ دولت آباد زمانی به عنوان سربازخانه هم مورد استفاده می شده.

این قسمت همان جایی است که مردم نیز به باغ دولت آباد می‌شناسند که سردر و عمارت هشتی توسط یک حوض زیبا و بزرگ به هم متصل می شوند. ابعاد این حوض 194 در 12 می‌باشد. در واقع اگر تمرکز و دقت کنید می بنید که عمارات اصلی در دو قطب باغ قرار دارند و درختان سرو و کاح در اطراف حوض.

1) باغ را طولانی‌تر و بزرگ‌تر نشان دهند که عظمت بیشتری داشته باشد.

2) تمرکز را روی دو محور اصلی باغ یعنی عمارت سردر و هشتی قرار دهند

3) دادن حالت پرسپکتیو جهت زیبایی باغ

اندرونی باغ دولت آباد یزد شامل قسمت‌های مختلفی است که عبارتند از : هشتی باغ، بادگیر باغ، بهشت آیین و مطبخ و اتاق‌های خدمه.

بلندترین بادگیر خشتی دنیا لقب گرفته که ارتفاعی به اندازه 33.8 متر دارد و شاخص‌ترین المان این باغ شناخته می‌شود. ساختار بادگیر به صورت هشت ضلعی است که باعث می‌شود از هر طرف که باد وزش داشته باشد، باد را به طبقه زیرین خود یعنی عمارت هشتی اصلی انتقال میدهد که باعث خنک شدن بنا می‌شود.

درست زیر عمارت بادگیر نیز حوضی قرار دارد که ترکیب آن با هوای خنکی که از بادگیر می‌رسد فضای داخل هشتی و شاه نشین را بسیار خنک میکند که در فصل تابستان مکان بی نظیری بوده برای استفاده ساکنین.

هشتی را باید اصلی‌ترین عمارت باغ دولت آباد یزد نامید که به ظلع جنوبی باغ چسبیده و ساختمانی است دو طبقه دارای 3 شاه نشین، دو اتاق پستو، حوض وسط عمارت و اتاقک بادگیر.

ساختمان هشتی دو ویژگی منحصر به فرد دارد، یکی استفاده از در ارسی با شیشه‌های رنگی است که شگفت‌انگیز بوده و به زیبایی عمارت اضافه میکند و دومی سقف هشتی است که که با هنر کاربندی ساخته شده.

یکی دیگر از مهمترین سازه‌های درون باغ عمارت بهشت آیین است که به آن زمستانه نیز گفته می‌شود و به عنوان اقامتگاهی جهت استفاده در فصل زمستان استفاده می‌شده. بهشت آیین فضای اندرونی و بیرونی را از همدیگر جدا میکند و مرز بین این دو فضاست. بهشت آیین سردر نیز خوانده می‌شود .

بخش بیرونی باغ دولت آباد یزد شامل عمارت سردر، دو برج دیدبانی، آب انبار و ساختمان های تالار آیینه می‌باشد.

این قسمت همانطور که از اسم آن مشخص است بیرون محوطه اصلی باغ قرار دارد و به صورت مستطیلی بزرگ عمود بر قسمت اندرونی می‌باشد که بیشتر برای استقرار کاروان‌ها و انتظار آنها جهت ورود به باغ اصلی و تشریفات حکومتی مورد استفاده قرار میگرفته.

یکی از اصلی‌ترین مورادی که باعث می‌شود اینگونه باغ‌ها ساخته شوند قنات می‌باشد که باغ دولت آباد یکی از بهترین آنها را داشت به نام قنات مهریز، این قنات به طول 65 کیلومتر بود که از کوه‌ها و بلندی‌های مهریز سرازیر می‌شد به سمت یزد.

این قنات 65 کیلومتری باعث احداث درختان میوه مانند انگور و انار و گیاهان مختلف، ساختمان‌های داخل باغ و آب نماها شد، باغ دولت آباد فضای بیشتری داشت که حدود 70000 متر مربع وسعت داشت اما به دلیل کج سلیقگی و ساخت یک خیابان قسمتی بزرگی از آن تخریب شد.

قنات مهریز از بلندی های این شهر جریان داشت و بعد از گذشت چند آسیاب آبی به باغ می رسید و باغ دولت آباد یزد را سیراب میکرد و سپس به اراضی اطراف میرفت.

آدرس و ساعات بازدید : باغ دولت آباد از یک طرف به خیابان شهید رجایی و از طرف دیگر به بلوار نواب راه دارد و در محله چهار منار قرار دارد. بازدید از این جاذبه از ساعت 09:00 الی 21:00 می‌باشد.

هزینه ورودی : هزینه ورودی این جاذبه برای اتباع ایرانی 15.000 تومان و برای اتباع خارجی 100.000 تومان می‌باشد

مدت زمان مورد نیاز برای بازدید : برای اینکه هر بیشتر از بودن در این باغ لذت ببرید و عکسهای یادگاری زیبایی خلق کنید پیشنهاد ما بین 2 تا 3 ساعت است