باغ شاهزاده ماهان کرمان،گوهری سرسبز در دل کویر
دنیا را بگردید مثل و مانندش را نمیتوانید پیدا کنید، نه آب روانش را، نه معماری زیبایش را، نه درختان و سر سبزیش را، نه سکوت و آرامشش را. هیچ کدام را نمیتوانید در جای دیگری پیدا کنید.
این فقط گوشه‌ای از وصف‌هایی بود که در مورد یکی از مهمترین و زیباترین جاذبه‌ها و باغ‌های کرمان و در مقیاس بزرگتر، ایران بیان شده بود. باغ شاهزاده ماهان یا به گفتار عامیانه باغ شازده ماهان
این باغ آنقدر ارزشمند بوده که دنیا را مبهوت خود کرده تا جایی که گفته‌اند، همچین گوهر نایابی نباید از چشم‌ها دور بماند و باید تمام مردم دنیا با آن آشنا شوند و درباره آنها سخن‌ها بگویند.
همین موضوع سبب شد تا باغ شاهزاده ماهان در لیست بزرگترین سازمان فرهنگی دنیا یعنی یونسکو جا خوش کرده و عرض اندام کند و در نگاه و ذهن تمام مردم دنیا عشوه‌گری کند.
باغ شاهزاده ماهان در دوران قاجار سنگ بنایش زده شد و …
اگر دلتان میخواهد که بیشتر درباره باغ شاهزاده ماهان کرمان بدانید با یگانه گشت و ادامه این مطلب همراه ما باشید.
نمایی از محوطه باغ شاهزاده ماهان کرمان
تاریخچه‌ای مختصر از باغ شاهزاده ماهان کرمان
بیایید تا شما را بیشتر با تاریخچه باغ شازده ماهان آشنا کنیم:
داستان از اینجا آغاز میشود که عبدالحمید میرزا فرزند ارشد نصرت الدوله، حاکم کرمان بود. نصرت‌الدوله در پایان عمر خود سخت مریض شده بود و از دربار خواست که پسرش را جایگزین خودش کنند. ناصر‌الدین شاه این درخواست را پذیرفت و عبدالحمید را رهسپار دیار کرمان کرد. در میانه راه کاروان پدر را مشاهده کرد و به دست بوسی وی شتافت.
بعد از کمی استراحت راهی دیار کرمان شد تا حکومت را به دست بگیرد، در راه مردمی که میدانستند والی جدید در راه هست منتظر شده بودند تا از عبدالحمید میرزا استقبال کنند. عبدالحمید با آنها با مهربانی و محبت برخورد کرد و از آنها قدردانی کرده و به سمت دارالخلافه حرکت کرد.
عبدالحمید فردی منظم، سختگیر و جدی بود به طوری که منشیان و درباریان متوجه شدند که نمیشود در مقابل این فرد از زیر مسئولیت شانه خالی کرده و به تملق و چاپلوسی بپردازند.
11 سال حکومت وی آغاز شد …
در یکی از سرکشی‌هایی که توسط وی در روستای ماهان صورت گرفته بود، به این روستا علاقمند شده و دستور داد تا باغ و عمارتی را نزدیک به این روستا برای وی بسازند. عملیات ساخت آغاز شد و معماران راهی ماهان شدند تا بتوانند باغی در شان حضرت والا بسازند.
اما دو اتفاق عبدالحمید میرزا یا ناصرالدوله را سخت عصبانی و بی‌رحم کرد یکی شیوع گسترده وبا در کرمان بود که البته خود او به دهی به نام لاله زار که در خارج شهر بود عزیمت کرد تا مبادا این بیماری گریبان او را هم بگیرد و دومی از دست دادن چند تن از فرزندانش.
مردم دیگر از او میترسیدند، هر کسی که جرمی انجام میداد چه آن جرم بزرگ بود و چه کوچک سزای او مرگ بود، حال با طرق مختلف. یکی از روش‌های او برای اعدام مجرمین (تازه آنهایی که جرمشان سبک بود) گردن زدن آنها بود، آنقد این اتفاق داخل کرمان رخ داد که او را شاهزاده کله کن نیز خطاب میکردند.
ناصرالدوله با این کار نظم و انظباط را در شهر دایر کرد، مثلا یکی دیگر از کارهایی که او به شدت با آن مخالف بود گران‌فروشی بود. حکایت است که نانوایی، گران فروشی میکرد و این موضوع به گوش شازده ماهان (عبدالحمید میرزا همان شاهزاده ماهان است) رسید، تا موضوع را شنید دستور داد او را داخل تنور همان نانوایی انداخته تا عبرتی شود برای دیگر گران فروشان شهر.
باغ شاهزاده ماهان کرمان یادگاری است از او که به یادگار مانده .
شازده ماهان در پایان عمر خود به گلو درد و تب شدید و اسهال خونی مبتلا شده بود و سرانجام در نیمه شبی از شبهای رمضان 1309 هجری قمری دعوت حق را لبیک گفت.
میگویند که پس از رسیدن خبر مرگ شازده ماهان، بنایی که در حال ساخت ساختمان ورودی باغ بود، از فرت خوشحالی کار را زمین گذاشته و فرار را بر قرار ترجیح داده.
باغ شاهزاده ماهان کرمان در 14 آبان ماه 1353 با شماره 1012 در لیست آثار ملی قرار گرفت.
2 نکته مهم درباره باغ شاهزاده ماهان کرمان:
- سال دقیق ساخت باغ و عمارت مشخص نیست و اینکه در برخی از سایت‌ها عدد 1257 و یا 1238 ثبت شده است، اشتباه است.
- در برخی از سایت‌ها نوشته شده است که محمد حسن خان سردار ایروانی باغ را ساخته و بعدها عمارت داخل باغ توسط عبدالحمید میرزا تکمیل شده است، که این موضوع نیز درست نمی‌باشد.
شاهزاده ماهان کیست؟
شاهزاده ماهان یا به گفتار عامیانه شازده ماهان، همان عبدالحمید میرزا والی کرمان بوده که البته نام دیگری هم داشته که ناصرالدوله می‌باشد.
نام باغ نیز به دلیل ساختش توسط این شاهزاده، به نام او ثبت شده است.
باغ شاهزاده ماهان کرمان و یونسکو
سالانه اجلاس سراسری در سازمان یونسکو برگزار میشود که یکی از بخش‌های آن رسیدگی به ثبت برخی از آثار تاریخی کشورها می‌باشد. در سال 2011 و در 35 مین اجلاس سالانه سازمان یونسکو که به تقویم ایرانی میشود 30 تیر 1390، باغ شاهزاده ماهان به عنوان یکی از 9 باغ ایرانی در میراث یونسکو به ثبت رسید.
دیگر باغ‌های ایرانی که در لیست یونسکو به ثبت رسیده‌اند عبارتند از :
باغ دولت آباد یزد، یاغ پاسارگاد شیراز، باغ ارم شیراز، باغ فین کاشان، باغ چهلستون اصفهان، باغ عباس آباد مازندران، باغ پهلوان پور یزد، باغ اکبریه بیرجند
معماری باغ شاهزاده ماهان کرمان
در این قسمت قصد داریم شما را با معماری باغ شاهزاده ماهان آشنا کنیم:
باغ شاهزاده ماهان در 5 کیلومتری شهر ماهان و در فاصله 37 کیلومتر شهر کرمان قرار دارد، این باغ به صورت شرقی غربی ساخته شده است و دو ساختمان اصلی باغ یعنی سردر خانه و کوشک یا بالاخانه در طرف غربی و شرقی بنا قرار گرفته است.
باغ شازده در ابعاد 407 متر طول و 122 متر عرض بنا شده است و مساحت کلی آن حدود 5.5 هکتار می‌باشد.این باغ با سطح دریا نیز 1850 متر فاصله دارد.
بخش‌های مختلف باغ شازده ماهان عبارت اند از:
سردرخانه، عمارت کوشک، فضای سبز و درختان باغ، حوض ها و سیستم آبیاری باغ، عمارت زعیم باشی
سردر خانه:
برای ورود به باغ باید ابتدا از سردرخانه یا ورودی اصلی باغ گذر کنید، البته قبل از آن میتوانید از غرفه‌های سوغات کرمان که در بیرون از باغ قرار گرفته بازدید داشته باشید. دو پله و یک رمپ شما را به مدخل ورودی باغ شاهزاده ماهان کرمان می‌رساند. البته حوض بزرگی نیز دقیقا روبروی عمارت سر در قرار گرفته است.
سردرخانه بنایی است دو طبقه که البته اجازه ورود به طبقه دوم برای عموم مردم وجود ندارد چرا که باید از فرسایش و تخریب بیش از حد بنا جلوگیری شود. تزئینات بی‌نظیری که روی سر در انجام شده چه از داخل باغ و چه از خارج منحصر به فرد می‌باشد.
رنگ فیروزه‌ای روی کاهگل زرد رنگ استفاده شده در بنا، جلوه‌گری میکند. بیشترین رنگی که در کاشی‌ها به کار رفته همین رنگ فیروزه‌ای است.
طبقه دوم اما اگر مشاهده کنید تزئیناتی وجود ندارد، اگر خاطرتان باشد در قسمت تاریخچه بنا اشاره کردیم که بعد از مرگ شازده ماهان، بنای باغ کار را زمین گذاشته، اینجا همان جایی است که این اتفاق افتاده است و استاد بنا دیگر روی این باغ و عمارتش کار خاصی انجام نداده است.
حوض ها و سیستم آبیاری باغ:
به جرات می‌توان گفت که این مدل حوض پلکانی را کمتر جاذبه‌ای در دنیا دارد که به این زیبایی طراحی شده باشد، آن هم در زمانی که علم پیشرفت نکرده بود و وسایل ساخت و ساز محدود بوده. هر طبقه از حوضها تقریبا نیم تا 1 متر ارتفاع دارند .
از سر در که عبور میکنید فضایی جلوی شما نمایان میشود که نظیرش را تا به حال ندیدید. آنقدر جذابیت در چشمان شما به وجود میاید که تا چند لحظه قادر به حرکت نیستید. صدای آب روانی که از حوضها به پایین می‌آید و در اطراف باغ پراکنده میشود، گوش را نوازش میدهد.
سیستم آبیاری باغ نیز فوق العادست. در گذشته آب مورد نیاز باغ از قنات تیگران تامین می‌شد اما امروزه دیگر با خشک شدن آن قنات، آب سرازیر شده در باغ از رودخانه‌ای است که از بالای کوه روان است.
نکته جالب دیگری که درباره باغ وجود دارد این است که هر چه از سردر دورتر می‌شوید و به عمارت کوشک نزدیک می شوید هوا خنک‌تر میشود.
دور تا دور باغ، جوی‌های آب روان وجود دارند که آب را به دیگر بخش‌های باغ می‌رسانند.
فضای سبز و درختان باغ:
همینطور که در حال قدم زدن در باغ منتخب یونسکو هستید، به اطرافتان نگاه کنید، چه می بینید؟
خود را محصور در میان انبوهی از درختان حس میکنید، انگار وارد بهشتی پر از درخت شده‌اید که صدای جوی آبش نیز، فضا را دلچسب‌تر میکند.
پوشش گیاهی این باغ مملو است از درختان سرو، کاج، نارون و درختان میوه. کافی است زیر سایه یکی از آنها استراحت کنید تا نسیمی که از روی برگ‌های این درختان روی پوست صورتتان می‌نشیند را به بهترین شکل حس کنید.
همین درختان دو طرف حوضها هستند که عکسهای بی‌نظیری را خلق میکنند که هر کدام میتواند جایزه‌ای منحصر به فرد در فستیوال‌های جهانی دریافت کنند.
عمارت کوشک اصلی یا بالاخانه:
از سردر منحصر به فرد باغ گذر کردیم، صدای دلنواز آب روان داخل حوضها را به گوش جان سپردیم و از میان درختان سرسبز و سر به فلک کشیده بهشت برین شازده ماهان گذر کردیم تا برسیم به عمارت اصلی باغ شاهزاده ماهان کرمان.
بنایی سفید رنگ تقریبا بدون تزئینات خاص با درهای ارسی و شیشه‌های رنگی که در دو طبقه ساخته شده است. البته اگر بخواهیم زیر زمینش را نیز به حساب بیاوریم میشود سه طبقه.
ساختمان کوشک دارای یک تراس جلویی هم می‌باشد که فضای تقریبا بزرگی دارد و بیشتر برای نشستن و استراحت کردن برای صاحب خانه مورد استفاده قرار میگرفته.
در دو طرف تراس اصلی دو بالکن کوچکتر قرار دارد که برای اتاق‌های اطراف اتاق اصلی عمارت است. اما فقط محدود به این دو بالکن نیست بلکه در منتهی الیه عمارت نیز دو بالکن دیگر وجود دارد که آن ها هم برای دیگر اتاق هاست.
داخل اتاق اصلی نیز تزئینات خاصی به کار نرفته، البته که در سالهای اخیر چندین بار مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته، ممکن است تزئیناتی بوده باشد و بر اثر این بازسازی‌ها از بین رفته باشد، اما احتمال کمی وجود دارد چرا که با هم خواندیم که معمار بنا، آن را تکمیل نکرده و دست از کار کشیده.
در طبقه دوم نیز که مانند طبقه اول است، درب‌های ارسی و شیشه‌های رنگی اولین چیزی است که نگاه شما را به خود جلب میکند، بعد از آن باید به طاقچه‌ها و نغول‌های داخل دیواره‌ها اشاره کنیم. متاسفانه در بخش‌های از سقف، نم‌هایی را میبینید که بر اثر آب باران رخ داده است.
عمارت زعیم باشی:
در باغ شاهزاده ماهان کرمان عمارت دیگری وجود دارد که در گذشته محلی برای اسکان خدمه بوده که به آن زعیم باشی میگویند. این عمارت در طی سالیان کاربری‌های مختلفی به خود گرفته حتی به عنوان مکانی برای استقبال از مهمانان و به عنوان محل تشریفات استفاده می شده.
این مکان اما امروزه به عنوان رستوران شازده ماهان در حال فعالیت است.
بعد از یک پیاده روی عالی در فضای باغ، برای رفع خستگی میتوانید از این رستوران بهره برده و غذایی را که طبخ آشپزهای خبره کرمانی است نوش جان کنید.
دانستنی‌های باغ شاهزاده ماهان کرمان:
- در گذشته این باغ سه درب ورودی داشته که امروزه فقط یک درب آن برای عموم باز است.
- نکته جالبی در مورد فواره حوض‌های باغ وجود داره و آن کارکرد آن هاست که بر اساس نیروی اختلاف ارتفاع کار میکنند.
- ملات استفاده شده در عمارت‌های باغ عبارتند از کاهگل، گچ و آجر زردرنگ.
- باغ شازده ماهان در کنار یکی از جاده‌های ابریشم قرار دارد که البته به آن جاده ادویه نیز میگویند.
- در پشت عمارت کوشک و در فضای سبز آن آلاچیق‌های چوبی قرار داده شده که بتوانید در آنها استراحت کرده و یا غذایی سفارش دهید.
- در گذشته آب باغ از قنات تیگران تامین می‌شد اما امروزه از طریق رودخانه کوهی تامین میشود.
- تقریبا 10 – 12 سال عملیات ساخت باغ شاهزاده ماهان به طول انجامید.
وندالیسم
یکی از مواردی که حتما لازم دانستیم تا با شما در میان بگذاریم، از بین بردن وندالیسم در آثار تاریخی است.
اگر با این واژه آشنایی ندارید بیایید تا کمی برایتان توضیح دهیم.
وندالیسم در لغت به معنای تخریب گرایی و یا خرابکاری است و در گردشگری به آن موضوع اشاره میکند که برخی افراد موجبات خرابی آثار تاریخی را فراهم میکنند.
متاسفانه در ایران و در اکثر جاذبه های تاریخی میتوانید با این موضوع مواجه شوید، یعنی افرادی خواسته یا ناخواسته موجب خرابی بخشی از جاذبه های تاریخی می شوند.
حالا یا با نقاشی کشیدن یا ثبت تاریخ تولد، یا با روشن کردن ذغال و .. بسیاری دیگر از مواردی که آسیب به جاذبه میزند.
پس بیایید از این به بعد کمی برای خود و تاریخ کشورمان ارزش قائل بوده و اگر کسی را مشاهده میکنیم که باعث ایجاد خرابی هایی در آثار تاریخی میشود، تذکر داده و جلوی او را بگیریم.
این جاذبه های تاریخی، از اهمیت بالایی برخوردار هستند پس باید در حفظ آنها کوشا باشیم.
بهترین زمان بازدید از باغ شاهزاده ماهان کرمان
و اما سوال اصلی اینجاست که چه زمانی بهترین تایم سفر به کرمان و باغ شازده ماهان می‌باشد؟
قطعا ایام عید میتواند زمان مناسبی برای سفر به کرمان و بازدید از جاذبه‌های دیدنی این شهر مخصوصا باغ شازده باشد، ولی این نکته را حتما به خاطر بسپارید که ایام تعطیلات نوروز یکی از شلوغترین زمان‌هایی است که تعداد مسافر در کرمان و باغ شازده افزایش پیدا میکند.
البته از قدیم میگویند هر گلی یه بویی دارد بنابراین این باغ هم در ایام شلوغی جذاب و دیدنی است و هم در ایامی که تعداد گردشگران کاهش پیدا میکند.
اما زمانی که ما به شما پیشنهاد میکنیم که به بازدید از کرمان بپردازید، بعد از پایان تعطیلات و تا مرداد ماه می‌باشد چرا که هم آب و هوا بسیار عالی است و هم سرسبزی شهر و باغ به اوج خود رسیده و میتوانید بیشتر در این فضا مانده و لذت ببرید.
البته پاییز و زمستان نیز به دلیل ترکیب رنگهایی که در باغ به وجود می آورند نیز لذت بخش است.
راستی این مطلبو نباید از دست بدی: گنبد جبلیه کرمان
آدرس و ساعات بازدید و قیمت ورودی باغ شاهزاده ماهان کرمان
آدرس و ساعات بازدید : برای رسیدن به این باغ کافی است از شهر کرمان به سمت بم حرکت کنید تا به شهر ماهان برسید، از ماهان تا باغ شازده حدود 5 کیلومتر است.
ساعت بازدید از باغ شاهزاده ماهان از ساعت 10 صبح الی 10 شب می‌باشد.
هزینه ورودی : برای ورود به باغ شاهکار شاهزاده ماهان کرمان باید هزینه‌ای را پرداخت کنید که این مبلغ برای اتباع ایرانی 5.000 تومان و برای اتباع خارجی 50.000 تومان می‌باشد.
مدت زمان مورد نیاز برای بازدید : زمان مورد نیازی که برای بازدید از باغ شازده ماهان توصیه شده بین 1 ساعت تا 3 ساعت می‌باشد.
در این باغ قدم بزنید و بهترین عکسهای زندگی‌تان را بگیرید و از بودن در این باغ هفت رنگ لذت ببرید.
نمای محوطه اصلی باغ شاهزاده ماهان کرمان
بدون دیدگاه