مسجد سلطان احمد استانبول
بدون شک استانبول یکی از خاص‌ترین، دیدنی‌ترین، پربازدیدترین و پرطرفدارترین شهرهای دنیاست که سالانه خیل عظیمی از گردشگران را به خود میبیند. این شهر تاریخی که پر از داستان‌های شنیدنی است، امروزه به قطب گردشگری آسیا و اروپا تبدیل شده است.
استانبول مسجد‌های زیادی در خود دارد که هر کدام بسته به ویژگی‌ها و تاریخ خاصی که دارند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. در این قسمت از سایت یگانه گشت میخواهیم شما را با یکی از باشکوه‌ترین و بزرگترین مساجد استانبول یعنی مسجد سلطان احمد آشنا کنیم.
مسجدی که تاریخ آن به حدود 400 سال قبل برمیگردد، جایی که سلطان احمد، پادشاه حکومت عثمانی تصمیم به ساخت آن گرفت و تا به امروز نام خود را با یادگار گذاشتن چنین بنایی، جاودان کرده است.
اگر دلتان میخواهد که بیشتر درباره مسجد سلطان احمد استانبول و تاریخچه آن بدانید با یگانه گشت و ادامه این مطلب همراه ما باشید.
اگر میخواهید به مطالب بیشتری از استانبول ترکیه دسترسی داشته باشید، میتوانید به مطلب استانبول گردی مراجعه کنید.
تاریخچه‌ای مختصر از مسجد سلطان احمد استانبول
بیایید تا شما را با یکی از دیدنی‌ترین مساجد استانبول آشنا کنیم:
مسجد سلطان احمد یادگاری است از پادشاهی که فقط 14 سال زمام امور عثمانی را به عهده داشت، پادشاهی که میگویند از ضعیف‌ترین پادشاهان سلسله عثمانی بوده است.
سلطان احمد در سال 998 هجری معادل با 1590 میلادی در مانیسا یکی از شهرهای ترکیه به دنیا آمد. وی از سال 1603 تا 1617 پادشاه بلامنازع عثمانی‌ها بود که در زمان حکومتش یک اثر دیدنی از خود به جای گذاشت و امروزه نام وی به عنوان یکی از خالقین مهم آثار تاریخی عثمانی در تاریخ این کشور به ثبت رسیده.
سلطان احمد در زمانی که حاکم کشور بود، موفقیت‌های زیادی کسب نکرد و در چند جنگ مختلف از جمله جنگ با حکومت صفویه شکست را پذیرا شد، اما نمیخواست بدون هیچ دستاوردی دنیا را ترک کند بنابراین تصمیم به ساخت یک مسجد بزرگ گرفت که تا همیشه نام خود را جاودان کند.
ساخت مسجد سلطان احمد از سال 1609 تا 1616 زمان برد. البته یک نکته نباید فراموش شود که در گذشته و در مکان فعلی مسجد سلطان احمد، کاخ اعظم قسطنطنیه وجود داشت البته بقایایی از آن نه به صورت کامل که سلطان احمد دستور تخریب آن و ساخته شدن مساجد کوچک‌تری را داد، اما بعدها نظرش را تغییر داد و خواستار ساخته شدن یک مسجد باشکوه و بزرگ شد.
نمایی زیبا از مسجد سلطان احمد در سال 1810 – عکس از لویجی مایر
داستانی وجود دارد که تقریبا به واقعیت نزدیک است …
میگویند زمانی که سلطان احمد با معمار این بنا موضوع را در میان میگذارد، قصدش ساخت مسجدی با مناره های طلایی (Altin) بود اما متاسفانه معمار به اشتباه (Alti) که به معنی 6 می‌باشد را میشنود و همین موضوع باعث میشود که به جای مناره‌های طلایی، 6 مناره ساخته شده است.
سلاطین قبل از سلطان احمد با غنائمی که از پیروزی در جنگ‌ها و نبردهایشان بدست می‌آورند، سازه‌هایی را درون شهر میساختند اما سلطان احمد به دلیل اینکه در جنگی پیروز نشد، هزینه ساخت این مسجد را از خزانه دولتی برداشت که موجبات ناراحتی علما و مردم استانبول را فراهم کرد.
حتی کار به جایی رسید که علما میگفتند مردم در این مسجد نماز نخوانند (البته ممکن است به واقعیت نزدیک نباشد).
مسجد سلطان احمد، احتمالا در سال 1935 – عکس از ویلم ون دِ پُل
فکت ها و شایعات غلط درباره مسجد سلطان احمد
در مورد این مسجد برخی اطلاعات به غلط در سایتهای گردشگری درج شده است، سایتهایی که مرجع بوده و مردم اعتماد زیادی به آنها دارند اما اطلاعاتی که درج کرده‌اند اشتباه است که به چند مورد از آنها اشاره خواهیم کرد:
سایت علی بابا:
مورد اول
نادرست: مسجد بین ایاصوفیه و کاخ توپکاپی قرار دارد
درست: ابتدا مسجد سلطان احمد قرار دارد و بعد به ترتیب ایاصوفیه و کاخ توپکاپی
مورد دوم
نادرست: مسجد را برای مقابله با کلیسای ایاصوفیه ساختند تا قدرتنمایی باشد برای مسلمانان در مقابل مسیحیان.
درست: حدود 200 سال قبل از ساخت مسجد سلطان احمد، ایاصوفیه به مسجد تبدیل شده بوده است.
مورد سوم
نادرست: میگویند در آن زمان یک مسجد فقط 6 مناره داشت که مسجد الحرام بود، بعد از ساخته شدن مسجد سلطان احمد، برای اعراب عربستان این موضوع خوشایند نبوده و دستور به ساخت مناره هفتم داده‌اند.
درست: جالب است بدانید که همان مسجدالحرام 7 مناره داشته، جالبتر اینکه سلطان سلیمانی عثمانی چند مناره به مسجد الحرام افزوده که هفتمین مناره هم کار ایشان بوده است.
این موضوع به همین جا ختم نمیشود و سایتهای دیگری نیز هستند که این موارد رو به اشتباه درج کرده‌اند، به عنوان مثال سایت یومگ (یوتراوز) نه تنها مورد سوم را ذکر کرده بلکه اشتباه دیگری هم به آن اضافه کرده، که مناره هفتم به دستور سلطان احمد در مسجد الحرام ساخته شده است.
مورد سوم در سایتهای زیر نیز به همین منوال و به صورت غلط درج شده است؛
کارناوال، نوین تراول، برسام سیر، ایوار و سه کلیک
نمایی از مسجد سلطان احمد، مسجد ایا صوفیه و کاخ توپکاپی
مسجد سلطان احمد و محیط اطراف آن در سال 1985 در میراث یونسکو به ثبت رسیده اند.
دفعات بازسازی مسجد سلطان احمد
مسجد سلطان احمد استانبول چندین نوبت مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته که به شرح زیر است؛
1883: بازسازی مختصری روی آن صورت گرفت.
1912: به دلیل آتش‌سوزی که اطراف مسجد اتفاق افتاد، بخش‌هایی از مسجد نیز دچار تخریب شد که مورد بازسازی قرار گرفت.
2015 و 2018: دفعه سومی که مسجد مورد بازسازی قرار گرفت.
2023: آخرین بار که بخش‌های دیگری از مسجد بازسازی شده‌اند.
معماری مسجد سلطان احمد استانبول
از لحاظ معماری، این مسجد حرفها برای گفتن دارد و جز باشکوه‌ترین مساجد دنیا یه مشار میرود.
در ابتدا بگوئیم، این مسجد یکی از 5 مسجد 6 مناره‌ای ترکیه می‌باشد. دیگر مساجد 6 مناره‌ای عبارتند از:
- مسجد سابانچی در آدانا
- مسجد مودات در مرسین
- مسجد چامیلیجا در اسکودار
- و یک مسجد دیگر در آرناووتکوی
معمار این بنا محمد آقا صدفکار است که یکی از شاگردان معمار بزرگ عثمانی، معمار سینان بوده است که بعدها جای معمار سینان را به عنوان معمار سلطنتی در حکومت عثمانی گرفت.
از مناره‌ها شروع کنیم …
مناره‌های مسجد
این مسجد دارای 6 مناره است که هم ارتفاع با هم ساخته شدند. 4 مناره دارای 3 ایوان و بالکن و 2 مناره دیگر دارای 2 ایوان و بالکن است. پایه‌های همه ایوان‌ها نیز مقرنس‌کاری شده است.
جالب است بدانید که مسجد سلطان احمد استانبول، سالانه حدود 4 الی 5 میلیون نفر بازدید کننده دارد.
ورودی‌های مسجد
مسجد سلطان احمد دارای 6 ورودی می‌باشد؛
1 وروردی از شمال غربی، 2 وروردی از شمال شرقی از سمت میدان سلطان احمد، 1 وروردی از جنوب شرقی بنا و 2 روردی از جنوب غربی
همین این ورودی‌ها به حیاط و رواق مرکزی مسجد راه دارند.
رواق اصلی مسجد
وارد فضای رواق که میشویم عظمت این مسجد ما را حیرت زده میکند، فضایی که هم روحانی است و هم جلوه‌ای است از معماری زیبای اسلامی.
رواقی با 26 ستون و 30 گنبد و البته یک بنای 8 ضلعی در وسط که در گذشته به عنوان محلی برای گرفتن وضو و نوشیدن آب مورد استفاده بوده اما امروزه فقط به عنوان یک بنا در وسط رواق قرار گرفته و کاربرد دیگری ندارد و وضوخانه به جای دیگری منتقل شده.
درب ورودی صحن اصلی مسجد نیز همراه با مقرنس‌کاری زیبایی تزئین شده و سر در ورودی اسامی سلاطین با طلا و پس‌زمینه‌ای سبز رنگ نوشته شده است.
گنبدهای مسجد
تعداد 13 گنبد برای این مسجد طراحی شده که با شمایل خاصی ساخته شده و از بالای نمای خیره‌کننده‌ای را ارائه میکند، البته که فضای داخلی گنبد‌ها نیز از صحن مسجد، نمای بسیار تماشایی دارد.
معماری داخلی مسجد سلطان احمد
اما بعد از این که تمام فضای بیرونی را مشاهده کردیم، نوبت به آن میرسد که پا به صحن اصلی مسجد گذاشته و با دنیای از زیبایی و رنگ آشنا شویم.
به محض ورود به صحن اصلی، شکوه و عظمت آن شما را حیرت‌زده خواهد کرد، از کاشی‌های رنگارنگ مسجد تا گرفته تا گنبدهای مرتفع با طرح‌های منحصر به فرد و شیشه‌های رنگی که در جای جای مسجد رخ نمایی می‌کنند.
در فضای داخلی صحن فرش‌های بزرگی وجود دارد که به مرور زمان و به خاطر فرسودگی جای خود را به فرش‌های جدید‌تر داده‌اند و از فرش‌های قدیمی مسجد اثری نیست.
بالاتر که میرویم با 4 ستون قطور و قدرتمند روبرو میشویم که با سنگ مرمر به زیبایی هر چه تمام‌تر تزئین شده‌اند که در بالای هر کدام از آنها کتیبه‌ای از آیات قرآن قرار گرفته و بالاتر از آن کتیبه، روی سنگ مرمر نقاشی‌های اسلیمی انجام شده است.
بعد از نظاره ستون‌های عظیم و بلند مسجد، میرسیم به چلچراغ و لوسترهایی که از سقف مسجد سلطان احمد آویزان شده‌اند. میگویند در قدیم روی این لوسترها و در شیشه‌هایی، تخم شتر مرغ میگذاشتند که دلیل آن دفع عنکبوت و تار عنکبوت، دفع موش و هشداری برای زلزله بوده است. (البته باید بگوئیم که در این موضوع موارد دفع موش و هشدار زلزله نیز میتواند نزدیک با واقعیت نباشد)
منبر …
منبری که از سنگ مرمر و بسیار بلند ساخته شده است. بلند بودن آن به این دلیل بوده که حتی در زمان شلوغی مسجد، امام جماعتی که در حال خطبه خواندن و سخنرانی بوده را همه مردم داخل مسجد ببینند. درست در انتهای منبر یک کلاهکی وجود دارد مخروطی شکل که از طلا ساخته شده است.
محراب مرمرین زیبا …
از دیگر ویژگی‌های مهم و دیدنی مسجد سلطان احمد استانبول، محراب آن است که از سنگ مرمر ساخته شده که در قسمت طاق آن، مقرنس‌کاری زیبا و چشم‌نوازی از طلا صورت گرفته. در بالای محراب نیز دو کتیبه با پس زمینه سبزرنگ و خطوط طلایی حک شده است.
پنجره‌های رنگی جذاب …
سرتاسر دیواره‌های مسجد، پر است از پنجره‌هایی که با شیشه‌های رنگی تزئین شده‌اند و فضای داخلی را دیدنی‌تر کرده‌اند. شیشه‌های پنجره‌ها، از طرف دولت ونیز به سلطان احمد اهدا شده بود، اما امروزه متاسفانه بسیاری از آنها از بین رفته و جای خود را به شیشه‌های رنگی معمولی‌تر داده‌اند.
تعداد پنجره‌های رنگی در نیم طاق‌ها 5 عدد، در نیم گنبد 14 عدد و در گنبد اصلی 28 عدد وجود دارد که نور آفتاب را به بهترین شکل ممکن به داخل صحن اصلی منتقل میکند.
خطاطی‌های داخل صحن …
تمام خوشنویسی‌ها و خطاطی‌های کتیبه‌های موجود در مسجد کار استاد سید کاظم گُبَری است. متن‌ها و آیات قرآن نیز کار این استاد معظم عثمانی است.
به عنوان مثال، بالای 28 پنجره گنبد کتیبه‌ای نقش بسته که آیات 35 و 36 سوره نور روی آن نوشته شده است.
کاشی‌های رنگارنگ …
اما برسیم به یکی از مهمترین المانهایی که میتوان گفت حتی نام این مسجد از این المان‌ها گرفته شده یعنی کاشی‌های غالبا آبی رنگی که در کل صحن و روی دیواره‌های مسجد قرار گرفته‌اند.
این کاشی‌ها از شهر ایزنیک به این مکان انتقال داده شده‌اند، شهری که میگویند مهد کاشی‌سازی و سفالگری است. تمام کاشی‌های موجود در مسجد با طرح‌هایی از گل و سرو و میوه‌های بهشتی تزئین شده‌اند. فقط زمانی که در سرای این مسجد قرار گرفته‌اید، تمامی این جزئیات را به دقت نظاره کنید که پی به مهارت استاد کار و سازنده و طراح این مسجد ببرید.
راستی این مطلبو نباید از دست بدی: بهترین مراکز خرید استانبول
دو مسجد سلطان احمد در استانبول
باورتان میشود که در استانبول ما دو عدد مسجد سلطان احمد داریم؟
صبر کنید …
نه اینطور نیست، چرا که در استانبول ما فقط یک مسجد سلطان احمد داریم، اما یک مسجد دیگری در استانبول هست که بسیار شبیه به این مسجد ساخته شده که البته نام دیگری دارد. این مسجد نامش یِنی می‌باشد که دستور ساختش توسط مادربزرگ سلطان احمد، صفیه سلطان داده شده است که عملیات ساخت آن از 1597 تا 1665 به طول انجامیده.
این مسجد در محله رستم پاشا قرار دارد.
سمت راست مسجد ینی یا جدید، سمت چپ مسجد سلطان احمد
مقبره سلطان احمد
جایی که سلطان احمد دفن شده در ساختمانی در قسمت شمال شرقی مسجد در کنار میدان هیپودروم واقع شده است که توسط عثمان پسر سلطان در سال 1619 ساخته شد.
در داخل مقبره، پیکر بسیاری از افراد خانواده سلطان قرار دارد از جمله؛
ماه پیکر سلطان، همسر سلطان احمد، سلطان عثمان دوم، سلطان مراد چهارم، شاهزاده محمد، شاهزاده بایزید، شاهزاده سلیمان، شاهزاده حسین و دختران وی (عایشه سلطان، فاطمه سلطان، گوهرخان سلطان، خدیجه سلطان، زاهده سلطان و عابده سلطان)
به مسجد سلطان احمد که رفتید، حتما سری به مقبره این پادشاه عثمانی هم بزنید.
فاصله مسجد سلطان احمد با دیگر جاذبه‌های استانبول
- با مسجد ایا صوفیه: 300 متر (5 دقیقه)
- با قصر توپکاپی: 600 متر (7-10 دقیقه)
- با آب انبار باسیلیکا: 300 متر (5 دقیقه)
- با حمام خرم سلطان: 300 متر (5 دقیقه)
- با بازار بزرگ: 800 متر (10 دقیقه)
- با برج گالاتا: 3 کیلومتر (25 دقیقه)
- با کاخ دولماباغچه: 8 کیلومتر (20 دقیقه)
- با مسجد اورتاکوی: 10 کیلومتر (40 دقیقه)
ماکت مسجد سلطان احمد در پارک مینیاتورک استانبول
آدرس و ساعات بازدید و قیمت ورودی مسجد سلطان احمد استانبول
آدرس و ساعات بازدید : مسجد سلطان احمد در منطقه فاتح و در خیابان آت میدانی قرار گرفته است. ساعات بازدید از این مسجد به شرح زیر است؛
9:00 الی 12:30 / 14:00 الی 16:45 / 17:45 تا 18:30
اگر احیانا روز جمعه فرصت بازدید از مسجد را داشتید، خاطرتان باشد که مسجد از ساعت 14:30 باز میشود، صبح‌های جمعه تعطیل است.
هزینه ورودی : برای ورود به مسجد سلطان احمد نیاز نیست هزینه‌ای پرداخت کنید و به صورت رایگان میتوانید در ساعات ذکر شده از مسجد بازدید داشته باشید.
مدت زمان مورد نیاز برای بازدید : برای بازدید از مسجد زمان مورد نیازی که توصیه شده است بین 45 دقیقه تا 1 ساعت می‌باشد.
فقط توجه داشته باشید که خانوم ها برای ورود به داخل صحن باید شال یا روسری داشته باشند که اگر با خود همراه نداشته باشید، کیوسک داخل حیاط به شما شال یا روسری میدهد که وارد مسجد شوید.
سوالات مهم درباره مسجد سلطان احمد استانبول
مسجد سلطان احمد در چه سالی ساخته شده است؟
بین سالهای 1609 تا 1616 و توسط سلطان احمد اول، پادشاه عثمانی ساخته شده است.
مسجد سلطان احمد کجای استانبول قرار دارد؟
این مسجد در منطقه فاتح و در نزدیکی مسجد ایاصوفیه و قصر توپکاپی قرار دارد.
هزینه بازدید از مسجد سلطان احمد چقدر است؟
بازدید از این مسجد هزینه ای نداشته و رایگان می باشد.
معمار مسجد سلطان احمد کیست؟
معمار این مسجد، محمد آقا صدفکار (مهمت آقا) از شاگردان معمار بزرگ عثمانی ها، معمار سینان است.
بدون دیدگاه