مسجد شاه اصفهان، شاهکاری دینی در قلب اصفهان
گفته اند اما شنیدن کی بسان دیدن است 💠 نیم آن را دیده‌اند؛ نصف جهان است اصفهان
ارمغان دارد اگر بسیار از فن و هنر 💠 بر همه نسل بشر یک ارمغان است اصفهان
خوش سخن فرزانگان، در وصف آن بس گفته‌اند 💠 ناتوان الفاظ، در وصف بیان است اصفهان
پر‌آوازه‌ترین شهر دوران صفویه، زیباترین شهر ایران زمین در عصر شاهان صفوی، پایتخت فرهنگ و هنر و معماری دوران پر فراز و نشیب صفویان بدون شک اصفهان است. اصفهانی که نه تنها در آن زمان رخ‌نمایی میکرد و جلوه‌های زیبای خود را به همه دنیا نشان میداد، بلکه امروز نیز از بهترین و دیدنی‌ترین و جذابترین شهرهای ایران به شمار میرود.
اصفهان امروز با اصفهان دوران صفوی تفاوت دارد چرا که بسیاری از آثار تاریخی آن زمان، همگی از بین رفته و دیگر حتی سنگی از آنها باقی نمانده، اما کماکان هستند جاذبه‌ها و آثار معماری منحصر به فردی که اصفهان را روی انگشتان خود میچرخانند.
یکی از این آثار منحصر به فرد، مسجد شاه اصفهان است که در دوران شاه عباس کبیر، شاه عباس اول بنای ساختش زده شد اما وی عمرش کفاف نداد تا پایان ساخت مسجد را مشاهده کند.
این مسجد در سال …
اگر دلتان میخواهد که بیشتر درباره مسجد شاه اصفهان بدانید با یگانه گشت و ادامه این مطلب همراه ما باشید.
نمایی از مسجد شاه اصفهان در شب
تاریخچه‌ای مختصر از مسجد شاه اصفهان
بیایید تا شما را بیشتر با تاریخچه مسجد شاه اصفهان آشنا کنیم:
داستان مسجد شاه، داستان جالبی است و برمیگردد به دوران سلطان محمد خدابنده، پدر شاه عباس کبیر. اینطور نقل شده که سلطان محمد خدابنده برای اینکه از جنگی به سلامت بازگردد، نذری میکند که در میدان نقش جهان، مسجدی را علم کند که از حیث زیبایی و بزرگی زبانزد ایرانیان باشد، اما متاسفانه عمرش قد نداد و نتوانست اینکار را آغاز کند.
از آنجائیکه پسر برای پدر بسیار حرمت قائل بود لکن برای نذر وی نیز اقدام کرده و شروع به ساخت مسجد شاه کرد. البته ناگفته نماند که قبل از آن مسجد شیخ لطف الله اصفهان را به پایان رسانده بود، البته به روایتی اواخر پایان ساخت مسجد شیخ لطف الله، عملیات ساخت مسجد شاه نیز شروع شد.
در تاریخ ذکر شده که در این قسمت از میدان عمارتی وجود داشته که برای ساخت مسجد ناچار آن را تخریب کردند، این عمارت را برخی عمارت خان میگویند و برخی دیگر میگویند در این قسمت کاروانسرایی بوده.
در برخی از اسناد تاریخی و نوشته‌هایی وجود دارد، بیان شده که تاریخ آغاز عملیات ساخت این مسجد به سال 1019 برمیگردد، اما روایات درست‌تری وجود دارد که تاریخ ساخت مسجد، از سال 1021 تا 1040 بود. تاریخ 1019 را زمان تخریب آن عمارت یا کاروانسرا قلمداد میکنند.
شاه عباس کبیر، 17 سال قبل از مرگش، کلنگ ساخت این مسجد را زد اما خب متاسفانه عمر پسر هم مانند عمر پدر کفاف نداد تا بتواند سرانجام کار بزرگ خود را ببیند. البته شاه عباس برای اینکه میخواست کار ساخت مسجد زودتر به پایان رسد، برخی موارد را در ساخت آن تغییر داد.
به عنوان مثال شاه عباس میخواست مانند مسجد شیخ لطف الله از کاشی معرق برای ساخت مسجد شاه استفاده کند اما به دلیل اینکه عملیات ساخت کاشی معرق بیشتر از ساخت کاشی هفت رنگ زمان میبرد، به ناچار از کاشی هفت رنگ برای آن استفاده کرد.
نمایی زیبا از مسجد شاه اصفهان – اثری از شاردن
دیگر موضوع این بود که چون زمان برایش اهمیت داشت، میخواست از سنگ‌های مرمر مسجد جامع اصفهان استفاده کند که خب علمای آن زمان اجازه این کار را به شاه ندادند و شاه به ناچار از رنگون اردستان، سنگ‌های مرمری را که در ازاره‌های مسجد قرار دارد، به اصفهان انتقال دادند.
اما همانطور که گفته شد، پایان ساخت مسجد توسط شاه عباس صورت نپذیرفت و نوادگان وی از جمله شاه عباس دوم و شاه سلطان حسین و شاه سلیمان، مسجد را به پایان رساندند.
مسجد شاه اصفهان در 15 دی ماه 1310 با شماره 107 در لیست آثار ملی قرار گرفت.
نمایی زیبا از مسجد شاه اصفهان – اثری از اوژن فلاندن
سیاحان و جهانگردان و مسجد شاه اصفهان
اصفهان یکی از اصلی‌ترین مقاصد گردشگری در بین اروپائیان و سیاحان غربی و شرقی است، چرا که آثاری در اصفهان قرار دارد که بی‌شک از دلرباترین جاذبه‌های ایران به شمار می‌روند. از میدان نقش جهان و آثار این مجموعه گرفته تا کاخ‌های هشت بهشت و چهلستون و خیابان چهارباغ، هر یک به زبان خود حرفهای شنیدنی برای گردشگران بازگو میکنند.
در این قسمت به بخشی از گفته‌های برخی از این سیاحان درباره مسجد شاه اصفهان میپردازیم.
در ابتدا با انگلبرت کمپفر آغاز میکنیم …
- انگلبرت کمپفر گردشگری از آلمان بود که در دوران صفویه به ایران سفر کرده است و وی چنین مینویسد:
… جبهه مسجد شاه وسط عرض جنوبی میدان را اشغال کرده؛ این عمارتی است رفیع و واقعا مجلل که زیبایی طاق های قوس دار آن غیر قابل تقلید است.
- خانم مریت هاکس، روزنامه نگاری آمریکایی - انگلیسی که در سال 1933 به ایران سفر کرده است، میگوید:
… در مسجد شاه، شگفت انگیزترین و مشهورترین مسجد ایران که در مناسب ترین نقطه در انتهای میدان نقش جهان واقع است با معمار و بنای مسئول بازسازی مسجد دیدار کردم…
… کاشیهای بسیار قشنگ به طرزی زیبا و ماهرانه کنار هم نصب شده و گنبد مسجد را به شکل دسته گلی دلفریب درآورده بود، گویا گذشت زمان در لعاب کاشی ها اثری نداشت…
… میله ها و قلابهای ضخیم آهنی، مناره ها را در جای خود ثابت نگه میدارد و تا صدها سال این بنای زیبا را حفظ میکنند …
- آکی او (ئو) کازاما، وزیر مختار ژاپن که بین سالهای 1308 تا 1311 در ایران بود، راجع به مسجد شاه چنین میگوید:
… مسجد شاه مشرف به میدان شاه (نقش جهان)، نمونه ای زیبا و باشکوه از آثار معماری و بناهای ایرانی است …
… از دروازه و دالان ورودی که داخل می شویم، دیدن طاق های قوسی که در فاصله هر ده قدم با عظمت و گیرایی به هم می پیوندند، چشم نواز و دل انگیز است …
… کف صحن از مرمر فرش شده و حوض بزرگی نیز برای وضو گرفتن در میان آن است و گرداگرد صحن طاقگان دو طبقه ای با ایوان کوچکی در هر طاقنما …
… کاشی کاری این مسجد با طرح و مینای خیره کننده و زیبا و هماهنگی رنگ های آبی و سبز تیره و طرح و ترکیب نقش نوشته ها در پیشانی بنا و میان نقش و های دیوارها و منارها، نمونه برجسته از اوج و شکوه خلاقیت هنری است …
- راجر استوینس از مامورین انگلیسی در کتاب " در سرزمین صوفی بزرگ " درباره مسجد شاه اصفهان مینویسد:
… مسجد شلطنتی یا مسجد شاه، بیشترین حالت جلال و عظمت معماری و سبک اسلامی را دارد و همچون تاجی بر این میدان دیدنی میدرخشد …
… آنچه بیشتر از همه بیننده را به تحسین وامیدارد، دیوارهایی است که با تلألو کاشیهای آبی رنگ و مناره های بسیار بلند احاطه شده و انعکاس آنها در حوض بزرگ حیاط مسجد و یا در ژرفای ایوانها، سایه روشن های آن که به قد و قامت آدمی است، به وضوح نمایان است و این رنگهای تند آبی، در دلها آشوب رنگها را پدید می آورد …
مسجد شاه اصفهان پس از دوران صفوی
بعد از انقراض سلسله صفوی توسط محمود افغان و هوتکیان، مسجد کاربری خود را داشت و خب به دلیل استفاده مکرر از آن، بخش‌هایی از مسجد به مرور زمان از بین رفته و خراب شدند، البته به کلیت مسجد خللی وارد نشد بلکه موارد خرابی فقط مربوط به سنگ‌ها و کاشیهای ساخته شده بود.
در دوران افشاریان و سلسله زندیه، چندان مورد قابل بحثی درباره مسجد شاه وجود ندارد، اما دوران قاجار همانطور که میدانید دورانی است که اصفهان دچار ناملایمات بسیاری شد، اما چون مسجد شاه مکانی مقدس شناخته می‌شد، بنابراین از گزند فردی به نام ضل السلطان در امان مانده بود.
حتی جالب است بدانید که در همین دوران قاجار نیز، مرمت‌هایی در این مسجد صورت گرفته بود، حتی بخشی از مسجد که مدرسه بود نیز در دوران ناصر‌الدین شاه تعمیر شد که بعد از آن به این مدرسه، مدرسه ناصری گفتند.
اما در زمان پهلوی‌ها، مسجد تعمیراتی به خود دید که موجبات بهتر شدن و نوشدگی مسجد را فراهم کرد. در مسجد شاه اصفهان موارد زیادی نیاز به تعمیرات داشت، از جمله سنگ‌های مرمر، کاشیهای گنبد، کاشیهای هفت رنگ طاق‌ها، حوض میانی و …
سانسون و مسجد شاه اصفهان
سانسون یکی از مبلغین مسیحی است که برای تبلیغ دین مسیحیت و همینطور گردش در ایران و مخصوصا شهر اصفهان در سال 1683 در یک تیم اعزامی، به ایران آمد.
او درباره مسجد شاه مطالب جالبی را بیان کرده که خواندنش خالی از لطف نیست، پس در ادامه با یگانه گشت همراه باشید:
سانسون در سفرنامه خود اینطور مطرح میکند که شاه عباس این مسجد را به حضرت مهدی تقدیم کرده است، اما جالب اینجاست که در هیچ یک از کتب تاریخی و اسناد موجود این موضوع درج نشده و فقط از زبان سانسون مطرح گشته است.
در جای دیگری میگوید: ایرانیان پس از آنکه در حوض مرمری وسط صحن اصلی مسجد وضو میگیرند، در زیر ایوانها و همینطور صحن اصلی به نماز می‌ایستند.
درباره مناره‌ها نیز میگوید: این مناره‌ها مانند برج‌های ناقوس کلیسا از آجر ساخته شده است و بسیار ظریف هستند، البته داخل این مناره‌ها تنها یک پلکان مارپیچ وجود دارد که فقط امکان رفت و آمد یک فرد از این پلکان وجود دارد.
یک نکته جالب دیگری وجود دارد که سانسون مطرح کرده است و آن این است که:
ترکان عثمانی ملاهای خود را که روحانیون آنها می‌باشند وادار میکنند به روی این مناره‌ها بروند و فریاد بکشند (اذان بگویند) و مردم را به خواندن نماز و دعا دعوت کنند ولی ایرانیان در زیر این مناره‌ها ملاها را به اذان گفتن وا میدارند چرا که میترسند اگر ملاها بر مناره‌ها بالا بروند، زنهایشان را در منازل و باغ‌های اطراف مناره تماشا کنند.
مسجد شاه اصفهان اسامی در تاریخ به نام های دیگری نیز صدا می شده، از جمله آنها میتوان به مسجد جامع عباسی و مسجد عباسی و مسجد شاه عباس اشاره کرد. البته بعد از انقلاب نیز نام آن را به مسجد امام اصفهان تغییر دادند، اما نام اصلی مسجد همان مسجد شاه می باشد.
معمار مسجد شاه اصفهان
افراد زیادی بودند که در ساخت این مسجد دست داشته و تمام ذوق و هنر خود را در آن پیاده کردند، اما اینطور که مشخص است یک فرد کار این مسجد را رهبری میکرده و آن هم معمار استاد علی اکبر اصفهانی بوده. اما طبیعتا افراد زیادی دیگری نیز در ساخت این مسجد کمکهایی کرده‌اند.
البته در تاریخ نام یک معمار دیگر نیز آمده و آن هم ابوالقاسم نام دارد که زمانی به شاه عباس ندا میدهد که شما میخواهید مسجد را زودتر از موعد مقرر به اتمام برسانید اما من خطر فرونشست آن را به شما هشدار میدهم. شاه بعد از این ابوالقاسم را مورد خشم خود قرار میدهد و از ادامه کار منع میکند.
روایتی وجود دارد که میگوید ابوالقاسم 5 سال به طور مخفیانه ساخت مسجد را رصد میکرده و بعد از اینکه از حرفی که شاه عباس زده بود اطمینان حاصل پیدا کرد، باز به نزد وی می رود و به دلیل دلایل محکمی که می آورد، مورد عفو شاه عباس قرار میگیرد.
معماری مسجد شاه اصفهان
در این قسمت قصد داریم شما را با معماری و تزئینات مسجد شاه آشنا کنیم:
مسجد شاه اصفهان قطعا یکی از دیدنی‌ترین و مهمترین مساجد تاریخی ایران می‌باشد که در میدان نقش جهان قرار داشته و دارای یک معماری منحصر به فرد و زیبا در بین مساجد دیگر اصفهان می‌باشد.این مسجد نیز هدیه‌ای دیگر از سوی شاه عباس کبیر به ایران است.
مسجد شاه قسمت‌های مختلفی دارد که در زیر به آنها اشاره میکنیم:
ایوان ورودی، دالان ورودی، صحن اصلی، گنبد و گنبدخانه، مدارس شرقی و غربی مسجد و سنگ شاخص
ایوان ورودی:
به میدان نقش جهان که وارد می‌شوید اولین شمایلی که از مسجد شاه اصفهان مشاهده میکنید، ایوان ورودی مسجد شاه می‌باشد که مانند یک دروازه آبی رنگ شما را به داخل بهش خود هدایت میکند. رنگ آبی این ایوان در میان رنگهای خاکی و سفید حجرات اطراف آن، جلوه‌گری و رخ نمایی میکند.
این ایوان بخش‌های مختلفی دارد که عبارتند از: کتیبه‌های ایوان، کاشی‌کاری ایوان، درب چوبی و سکوی مرمرین ورودی، مقرنس‌های به کار گرفته شده.
چندین کتیبه روی ایوان ورودی مسجد نقش بسته است که هر کدام مطلبی را بازگو میکنند. کتیبه نمای خارجی که به خط ثلث نوشته شده است.
کتیبه سردر که این کتیبه نیز به خط ثلث اما با کشی معرق طراحی شده و مربوط به سال 1025 قمری می‌باشد که هنوز ساخت مسجد به پایان نرسیده بوده.
در زیر این کتیبه که سه طرف ایوان را گرفته، کتیبه دیگری وجود دارد که به معرفی محبعلیبیکالله سرکارگر بنا و استاد علی اکبر اصفهانی معمار بنا پرداخته است.
و همینطور باید به اسپرهای کناری ایوان اشاره کرد که در دو طرف ورودی قرار داشته و هشت لوح به زمینه فیروزه‌ای و خط مشکی درون آنها وجود دارد که عبارت هایی درون آنها به ثبت رسیده.
اول این نکته را باید بگوئیم که بیشتر کاشی‌هایی که در این ایوان به کار گرفته شده از کاشی هفت رنگ بوده و همانطور که در قسمت تاریخ بنا اشاره کردیم به دلیل زمان بر بودن آماده شده کاشی معرق، از کاشی هفت رنگ استفاده شده است. اما برخی از کتیبه‌های این ایوان به کاشیهای معرق اختصاص دارند.
اما همین کاشیهای هفت رنگ هم به شکل بسیار زیبایی کنار هم قرار گرفتند و ایوانی زیبا و کم نظیر را به وجود آورده اند.
دو طرف مسجد دو درب چوبی بزرگ وجود دارد که در گذشته محل اطبا و دوافروشان بوده البته به گفته شاردن.
دیگر موردی که در بخش ایوان قرار دارد، گلدان‌های مرمری می‌باشد که پایین‌ترین بخش ستونهای ایوان می‌باشند، البته این گلدان‌ها داخل خود مسجد هم بسیار دیده می‌شوند و میتوان گفت جز لاینفک معماری مسجد بوده‌اند.
زمانی که به این گلدان‌ها نگاه میکنید، به کاشی پیچ فیروزه‌ای بالای آن نیز نیم نگاهی بیاندازید تا ببینید معماری ایرانی چطور با ظرافت خاصی، زیبایی را به منصه ظهور گذاشته است.
از دیگر بخش‌های موجود در ایوان اصلی سنگ‌های مرمری هستند که به صورت سکو در دو طرف ایوان قرار گرفته‌اند. ابعاد آنها برابر است با 2.2 در 2.6 متر و ارتفاع آنها تیز 70 سانتی‌متر می‌باشد.
دو لنگه درب اصلی ایوان مسجد شاه اصفهان،هر کدام 3 متر طول و 1.5 متر عرض دارند و قطر آنها نیز 12 سانتی‌متر می‌باشد که از دو تکه چوب چنار ساخته شده‌اند.
اما دو لنگه درب دیگر نیز پشت در اصلی قرار دارد که البته در گذشته فقط همان بوده. روی درب پشتی، اشعاری از واهب شاعر دوران صفوی نقش بسته است، البته نام کامل این شاعر تاجا میرزا حسن بن میرزا بیک بن خواجه نعمت الله مالمیری اصفهانی است، واهب تخلص این شاعر بزرگ است.
مهمترین بخش ایوان ورودی مسجد شاه نیز، بی‌شک مقرنس‌کاری فوق‌العاده زیبای طاق اصلی می‌باشد که در هیچ کجای دیگر مسجد وجود ندارد، یعنی به غیر از طاق اصلی و گلدسته‌ها، در جای دیگری از مسجد نمیتوانید مقرنس مشاهده کنید.
دالان ورودی:
بعد از اینکه از درب اصلی به دالان ورودی وارد می‌شوید ابتدا با سنگاب (7 سنگاب زیبا در مسجد شاه وجود دارد) این قسمت و بعد چشمتان به صحن اصلی و ایوان جنوبی میخورد، در سمت راست و چپ شما دو دالان وجود دارد که دالان سمت راست شما را به صحن اصلی می‌رساند. این دالان پر است از تزئینات کاشی‌کاری زیبا و چشم نواز.
صحن اصلی:
بعد از گذر از دالان ورودی به صحن اصلی رسیده و خود را در میان انبوهی از عظمت و شکوه می‌بینید. این صحن با 4 ایوان از اطراف احاطه شده و صحنه‌ای کم نظیر را خلق میکند.
البته قبل‌تر در وسط صحن اصلی حوض بزرگی وجود داشت که آن را خراب کرده و حوض دیگری را ساختند. در گذشته این حوض پر از آب بوده و برای وضو نمازگزاران استفاده می‌شده اما امروزه این حوض خالی از آب است.
گنبد و گنبدخانه:
برسیم به یکی از جلوه‌های اصلی مسجد شاه اصفهان یعنی گنبد منحصر به فرد آن. از جمله بخش‌هایی که از ظرافت و جزئیات زیادی برخوردار است همین گنبد مسجد است. گنبدی فیروزه‌ای که ارتفاع بیرونی آن، 52 متر و ارتفاع داخلی آن 38 متر است و روی آن با اشکالی هندسی و نقوشی اسلیمی طراحی شده و در تمام میدان شاه یا نقش جهان میدرخشد.
در گردن این گنبد هشت کتیبه وجود دارد که با زمینه لاجوردی و آیاتی از قرآن به رنگ سفید ساخته شده و نمایی دیدنی به این گنبد داده است. بخش‌هایی هم به صورت کادری مستطیل شکل در زیر گردن گنبد وجود دارد که صلوات خاصه معصومین روی آن حک شده است.
یکی از مهمترین ویژگی‌های گنبد مسجد شاه، دو پوششی بودن آن است به این معنی که یک پوشش از بیرون که با کاشی پوشانده شده و پوشش دیگر از داخل گنبد و در گنبد خانه که آن هم باز با کاشی معرق پوشانده شده است.
این ویژگی دو پوششی بودن، چند نکته مثبت دارد:
- به استحکام بیشتر گنبد کمک میکند
- عایق بسیار خوبی است برای کنترل دما
- و آخرین مورد، انعکاس صدای آن است
ظرافتی که در مسجد شیخ‌لطف‌الله اصفهان برای طراحی گنبد وجود دارد شاید در گنبد مسجد شاه وجود نداشته باشد چرا که در مسجد شیخ‌لطف‌الله از کاشی معرق استفاده شده بود اما در مسجد شاه از کاشی هفت رنگ.
و اما گنبدخانه …
قطعا جذابترین بخش داخلی مسجد شاه اصفهان همین گنبدخانه می‌باشد که از هر حیث به آن نگاه کنیم، دیدنی و منحص به فرد است.
این گنبد خانه که ازاره آن مانند دیگر بخش‌های مسجد از سنگ مرمر رنگون اردستان ساخته شده، دارای یک محراب سنگی و یک منبر سنگی نیز می‌باشد که آنها هم از سنگ مرمر ساخته شده‌اند.
نکته جالب توجه دیگر مرکز این گنبد خانه می‌باشد که با 4 سنگ مشکی از دیگر، سنگ‌های کف گنبدخانه جدا شده‌اند. اینجا همانجایی است که آوازه‌اش به تمام دنیا رسیده است. کافی است در این بخش ایستاده و صدایی را منتشر کنید، حالا یا آواز بخوانید یا اذان بگوئید و یا حتی شعری را از دل بیرون آورید.
صدای شما به دیگر بخش‌های مسجد نیز رسیده و افراد دیگری نیز که در مسجد هستند، صدای شما را میشنوند.
هر جایی که ضلعی در مسجد وجود داشته باشد، حتما گلدان سنگی نیز وجود دارد، همانطور که در عکس نیز مشاهده میکنید، گلدان‌های سنگی در تمامی اضلاع گنبدخانه دیده می‌شوند.
در بالای محراب و سرتاسر گنبدخانه، کتیبه‌ای وجود دارد که آیاتی از قرآن در آن حک شده است با زمینه لاجوردی و خط ثلث با رنگ سفید.
طاقچه و طاق‌نماهایی در این قسمت از مسجد شاه اصفهان وجود دارد که هم کار انتقال صدا را به عهده دارند و هم انتقال نور را، چرا که شبستانهای شرقی و غربی نیز، زمانی که خطبه‌ای خوانده و یا نمازی اقامه می‌شد، صدای آن را همه افرادی که در مسجد بودند باید میشنیدند.
شبستانهای اطراف گنبدخانه نیز که هر کدام دارای دو محراب بوده، فضای بزرگی را برای نمازگزاران ایجاد میکرده. از لحاظ زیبایی نیز، کاشی‌کاری فوق العاده‌ای در این دو شبستان اعمال شده که پیاده‌سازی هر کدامشان روزها زمان برده است.
از زیبایی این گنبدخانه و شبستانهای اطرافش، هر چه بگوئیم کم گفتیم، کافی است خود به سفر اصفهان رفته و با بودن در این سرای دیدنی، حرفهای ما را تصدیق کنید.
در قسمت جنوب شرقی و غربی مسجد نیز دو مدرسه وجود دارد که دور تا دور آنها را حجره‌هایی تشکیل داده که هم برای درس طلبه‌ها بوده و هم برای استراحت آنها.
قسمت جنوب شرقی مسجد ناصری قرار دارد، مسجدی که در گذشته نامش مشخص نیست اما بعد از دوراه ناصری به دلیل تعمیراتی که در زمان ناصر‌الدین‌شاه قاجار روی این بخش انجام شده بود، نام آن را به مدرسه ناصری تغییر دادند.
اما درست در طرف روبروی مدرسه ناصری و در قسمت جنوب غربی، مدرسه سلیمانیه قرار دارد که در برخی از کتب تاریخی بیان شده که چون این بخش از مدرسه توسط شاه سلیمان صفوی ساخته و یا مرمت شده، نام آن به مدرسه سلیمانیه تغییر پیدا کرده است. این مدرسه نیز مانند مدرسه ناصری دارای حجراتی می‌باشد که محل تدریس و استراحت طلاب آن زمان بوده.
سنگ شاخص :
یکی از جالب‌ترین المان‌هایی که در مسجد شاه اصفهان قرار دارد، سنگ شاخصی است که در مدرسه سلیمانیه واقع شده است. سنگ شاخص سنگی است که وقت ظهر و اقامه نماز را تعیین میکند که در برخی از شهرهای ایران نیز وجود دارد.
زمانی که این سنگ کاملا بیسایه شود یعنی هنگامه ظهر است اما همانطور که میدانید در فصول مختلف، زاویه تابش خورشید متفاوت است بنابراین دانشمند بزرگ آن زمان یعنی شیخ بهایی برای این منظور چاره‌ای اندیشید و آن این بود که به سنگ مستطیل شکل موجود سنگ مثلثی را اضافه کرد.
این سنگ جدید سایه سنگ مستطیل شکل را میگرفت و در تمام روزهای سال زمان ظهر، زمانی دقیق بود و موذن به بالای مناره‌ها می‌رفت و اذان میگفت.
چند نکته ویژه درباره مسجد شاه اصفهان :
- برای ساخت این مسجد از 18 میلیون قطعه آجر و 475 هزار قطعه کاشی استفاده شده است.
- مسجد شاه، از پر بازدیدترین جاذبه‌های شهر اصفهان می‌باشد.
- تقریبا در تمام سفرنامه‌های بعد از دوران صفوی از این مسجد که البته در آن زمان، مسجد سلطنتی یا جامع عباسی نیز گفته می‌شده، نام برده شده است.
- بیشتر تزئینات مسجد اعم از کاشی‌کاری‌ها، در زمان جانشینان شاه عباس کبیر انجام شده است.
- کتیبه‌ها، کار خطاطان مختلفی از جمله، علیرضا عباسی (رضا عباسی) و عبدالباقی تبریزی است.
تزئینات مسجد شاه اصفهان
تزئینات زیادی را میتوانید در مسجد مشاهده کنید، به عنوان مثال میتوان به:
پنجره‌های چوبی مشبک
کاشی‌کاری منحصر به فرد
سنگ های مرمر تراشیده شده
درب چوبی از درخت چنار
و
مقرنس‌های منحصر به فرد
اشاره کرد.
وندالیسم
یکی از مواردی که حتما لازم دانستیم تا با شما در میان بگذاریم، از بین بردن وندالیسم در آثار تاریخی است.
اگر با این واژه آشنایی ندارید بیایید تا کمی برایتان توضیح دهیم.
وندالیسم در لغت به معنای تخریب گرایی و یا خرابکاری است و در گردشگری به آن موضوع اشاره میکند که برخی افراد موجبات خرابی آثار تاریخی را فراهم میکنند.
متاسفانه در ایران و در اکثر جاذبه‌های تاریخی میتوانید با این موضوع مواجه شوید، یعنی افرادی خواسته یا ناخواسته موجب خرابی بخشی از جاذبه‌های تاریخی می‌شوند.
حالا یا با نقاشی کشیدن یا ثبت تاریخ تولد، یا با روشن کردن ذغال و .. بسیاری دیگر از مواردی که آسیب به جاذبه میزند.
پس بیایید از این به بعد کمی برای خود و تاریخ کشورمان ارزش قائل بوده و اگر کسی را مشاهده میکنیم که باعث ایجاد خرابی‌هایی در آثار تاریخی میشود، تذکر داده و جلوی او را بگیریم.
این جاذبه های تاریخی، از اهمیت بالایی برخوردار هستند پس باید در حفظ آنها کوشا باشیم.
بهترین زمان بازدید از مسجد شاه اصفهان
حالا سوال اصلی اینجا مطرح میشود که چه زمانی را برای سفر به اصفهان و بازدید از جاذبه‌های آن مخصوصا بازدید از مسجد شاه انتخاب کنیم؟
همانطوری که میدانید ایام عید، ایام پر رفت و آمد گردشگران به نواحی مختلف ایران است، بنابراین میتوان گفت که اصفهان نیز مانند سایر شهرهای ایران، شلوغی و تراکم جمعیت زیادی را به خود میبیند.
ایام عید زمان خوبی است برای اینکه اوقات فراغت خود را در این شهر بگذارنید، اما قاعدتا بهترین زمان سفر به اصفهان نیست.
از نظر یگانه گشت، بهترین زمان سفر به اصفهان و بازدید از مسجد شاه یا مسجد امام اصفهان، بعد از تعطیلات عید نوروز لغایت پایان تیر ماه است، در این بازه زمانی هم هوا بسیار مطبوع و دل انگیز است و هم از آن تراکم جمعیت در شهر کاسته شده و فضای مسجد نیز خلوت‌تر می‌باشد و بهتر میتوانید از بودن در این فضای معنوی و تاریخی لذت ببرید.
دیگر فصول سال نیز مانند پاییز و زمستان هم زمان خوبی است برای اینکه به اصفهان سفر کنید، اما خب ممکن است سرمای هوا شما را غافلگیر کند.
راستی این مطلبو نباید از دست بدی: کاخ عالی قاپو اصفهان
آدرس، ساعات بازدید و قیمت ورودی مسجد شاه اصفهان
آدرس و ساعات بازدید : برای اینکه بتوانید از مسجد شاه اصفهان بازدید داشته باشید باید خودتان را به میدان نقش جهان رسانده و به قسمت جنوبی میدان مراجعه کنید. ساعات بازدید مسجد از 9:00 صبح الی اذان ظهر و همینطور بعد از پایان نماز تا ساعت 16:00 عصر.
لازم به ذکر است که درب مسجد شاه زمان برپایی نماز بسته می شود.
هزینه ورودی : هزینه‌ی بازدید از مسجد شاه اصفهان، برای بازدیدکنندگان ایرانی مبلغ 30.000 تومان و برای بازدیدکنندگان خارجی مبلغ 250.000 تومان می‌باشد
مدت زمان مورد نیاز برای بازدید : برای بازدید از مسجد شاه اصفهان، زمان مورد نیازی که توصیه شده است بین 30 دقیقه تا 45 دقیقه می‌باشد.
نمایی دیگر از مسجد شاه اصفهان
بدون دیدگاه