مسجد گنجعلی خان کرمان، یادگار استاد معمار یزدی
همانطور که میدانید، سلسله صفویه دوران اوج هنر و معماری ایران به شمار می رود و جاذبه های تاریخی بسیاری را از خود به یادگار گذاشتند که امروزه در تمام دنیا شناخته شده هستند.
شهر کرمان نیز یکی از شهرهای تاریخی ایران به شمار می رود که جاذبه های تاریخی و فرهنگی بسیاری را از این دوران در خود نگاه داشته و تا امروز از آن ها خوب نگهداری کرده است.
تا به حال درباره دو جاذبه از مجموعه گنجعلی خان کرمان برای شما مطالبی را آماده کردیم، یعنی حمام گنجعلی خان و کاروانسرای گنجعلی خان که در پایین صفحه میتوانید لینک مربوط به این مطالب را مشاهده کرده و اطلاعاتتان را درباره این دو جاذبه تکمیل کنید.
اما در این مطلب قصد داریم به یکی دیگر از جاذبه های این مجموعه اشاره کنیم یعنی مسجد گنجعلی خان کرمان. این مسجد نیز یادگاری است از دوران گنجعلی خان بزرگ حاکم وقت کرمان که میتوان گفت یکی از والیانی است که در رشد و توسعه کرمان بسیار تاثیر گذار بوده است.
مسجد گنجعلی خان کرمان به سال 1007 قمری ساخته شده است که معمار آن همانطور که در بالا مشاهده کردید استاد محمد معمار یزدی بوده است . البته در گذشته …
اگر دلتان میخواهد که بیشتر درباره مسجد گنجعلی خان کرمان بدانید با یگانه گشت و ادامه این مطلب همراه ما باشید.
نمایی از سقف شبستان مسجد گنجعلی خان کرمان
تاریخچه‌ای مختصر از مسجد گنجعلی خان کرمان
بیایید تا شما را بیشتر با تاریخچه مسجد گنجعلی خان آشنا کنیم:
سلطان محمد خدابنده که یکی از پادشاهان صفوی شناخته میشود. در شبی از شبهای ماه رمضان دارای فرزند پسری شد که بعدها قرار بود تاریخ ایران را دگرگون کند. به دلیل علاقه زیادی که سلطان محمد به اهل بیت (ع) داشت، نام فرزند خود را عباس گذاشت که بعدها به عباس میرزا شهرت یافت و سرانجام به درجه پادشاهی ایران رسید.
شاه عباس در دوران کودکی از استادی بهره میبرد که هم دانا بود و هم با کفایت و اصول زندگی و جوانمردی را از او یاد میگرفت. آن شخص گنجعلی بیک نام داشت. بعد از به قدرت رسیدن شاه عباس، برای قدردانی از زحمات گنجعلی خان او را به لقب خانی منسوب کرد و ایالت کرمان را به او سپرد و والی کرمانش کرد.
گنجعلی خان مردی با اراده راسخ و با درایت بود و تنها او میتوانست از عهده حکومت کرمان بر بیاید و آن را به سر منزل مقصود برساند و همینطور هم شد و شهر را در زمان خود با ساختن ساختمان‌های مهم اعم از بازار و مسجد و حمام و … به آبادانی رساند.
یکی از آثار مهم گنجعلی خان مساجدی بود که در جاهای مختلفی آنها را بنا کرد که البته 4 تا از مساجد را در گوشه‌های میدان گنجعلی خان ساخت که امروزه فقط دو تا از آن ها باقی مانده است و 2 تای دیگر از بین رفته‌اند.
این مسجد در گذشته محل برپایی نماز بود که خود گنجعلی خان نیز بعد از اتمام ساخت آن در این مسجد به اقامه نماز می‌پرداخت، البته امروزه دیگر در آن نمازی برگزار نمی‌شود و فقط به عنوان جاذبه‌ای گردشگری در اختیار میراث فرهنگی قرار گرفته است.
این طور که در کتب تاریخی بیان شده این مسجد حدود 20 سال زمان برده تا کامل شود.
نمایی از ورودی مسجد گنجعلی خان کرمان
مسجد گنجعلی خان کرمان در 26 اردیبهشت ماه 1347 با شماره 829 همزمان با کل مجموعه گنجعلی خان در لیست آثار ملی قرار گرفته است.
وجه تسمیه مسجد گنجعلی خان کرمان
در زمان صفویان و قبل از به حکومت رسیدن گنجعلی خان مساجد زیادی در این شهر ساخته شده بود، اما بعد از اینکه وی به ولایت کرمان منسوب شد، شروع به ساخت مجموعه‌ای کرد که متشکل از حمام، کاروانسرا، بازار و مسجد بود.
چون خود او دستور به ساخت این مجموعه داده بود، نام خود را روی قسمتهای مختلف این مجموعه گذاشت و بعد از اون نیز نام آن تغییر نکرد و به همین نام تا به امروز باقی مانده است.
معماری مسجد گنجعلی خان کرمان
در این قسمت قصد داریم شما را بامعماری و تزئینات شاهکار مسجد گنجعلی خان آشنا کنیم:
ورودی و راهرو مسجد گنجعلی خان کرمان
زمانی که به میدان گنجعلی خان وارد می‌شوید کافی است خود را به قسمت شمال شرقی میدان برسانید تا بتوانید وارد فضای اصلی مسجد شوید. این مسجد دقیقا در مجاورت کاروانسرای گنجعلی خان قرار گرفته و میتوانید بعد از مسجد به بازدید از کاراوانسرا نیز بپردازید.
در ابتدا شما با سقفی روبرو می‌شوید، با گچبری‌هایی با طرح‌های هندسی که در عین سادگی، منحصر به فرد نیز می‌باشد.
از دیگر قسمتهای دیدنی ورودی مسجد میتوانیم به کتیبه‌ای در بالای سردر اشاره کنیم که کار استاد شهاب الدین کرمانی است و همینطور درب ورودی راهرو که نقشهای هندسی به کار رفته در آن به سبک گره چینی و کار استاد محمد حسین عمید می‌باشد و همینطور مقرنسهای بالای درب ورودی که با رنگ اخرایی تزئین شده‌اند.
⇐ درب را باز میکنیم و وارد مدخل و راهرو اصلی ورود به شبستان مسجد می شویم…
راهرویی تنگ و باریک و در عین حال کم ارتفاع که در اطراف میتوان آجرکاری‌های شاهکار این راهرو را به وضوح مشاهده کرد،البته اگر میبینید کمی نو به نظر میرسند به دلیل مرمت‌هایی است که روی این دیواره‌ها صورت گرفته است.
سپس وارد شبستان اصلی مسجد می‌شویم، مسجدی با شبستان و بدون حیاط که باز هم از جذابیت‌های معماری ایرانی است.
شبستان اصلی مسجد گنجعلی خان کرمان
به ترتیب از بالای شبستان اصلی شروع میکنیم که سقف مسجد می‌باشد.
طرح داخلی گنبد از طرح ترنج می‌باشد که با جزئیات بسیاری در کنار هم قرار گرفتند و نشان میدهد استاد نقاش بنا چه ذوق و خلاقیتی داشته که توانسته اینطور این نقش‌ها را به این زیبایی خلق کند.
قاعده اصلی گنبد به صورت 12 ضلعی ساخته شده است و هر کدام از اضلاع آن دارای یک پنجره مشبک می‌باشند که با طرح‌های یکسانی طراحی شده و در کنار هم قرار گرفتند و نوری که از میان دریچه‌های این پنجره روی دیوارهای داخلی شبستان می‌افتد، فضای روحانی را به وجود می‌آورد.
شاهکار دیگری که استاد محمد معمار یزدی در این بنا خلق کرده و به عالی‌ترین شکل ممکن آن را به سرانجام رسانده، مقرنسها و کاربندی‌های روی سقف است که چشم ها را خیره به خود میکند. کافی است روی کف شبستان دراز کشیده و نگاهتان را به سقف فوق‌العاده حیرت‌انگیز مسجد گنجعلی خان کرمان بدوزید.
در چهار طرف شبستان نیز چهار پنجره مشبک بزرگ دیگر نیز وجود دارد که با طرح گره 6، و با رنگ‌های لاجوردی و کوزه‌ای، طراحی و ساخته شده‌اند. از این پنجره‌ها نیز به داخل نور میتابد که بازتاب نور 6 ضلعی جالبی را در کنار هم درست میکنند.
محراب نیز به صورت ساده ساخته شده و لوح مرمری بزرگی نیز در آن به کار رفته که طرح گلدان در حکاکی شده است، در بالای محراب نیز لچکی گچی قرار گرفته که با طرح‌های اسلیمی بی‌نظیر روی زمینه لاجوردی منظره فوق‌العاده‌ای را رقم زده است.
درست مقابل محراب اصلی، بالکنی وجود دارد که از پایین با پلکانی به بالا متصل شده است، احتمال وجود دارد که این فضا متعلق به نمازگزاران زن بوده باشد، اما این فقط گمانه‌زنی می‌باشد و دلیل دقیق آن مشخص نیست.
بالکن توسط دو ستون متحد‌الشکل نگهداری میشود که هم ستون‌ها و هم سقف زیر بالکن دارای نقوش زیبایی می‌باشد که البته امروزه مقدار بسیاری از آن از بین رفته است و این هم به دلیل عدم رسیدگی‌های کافی در سالهای گذشته می‌باشد.
فقط بروید داخل شبستان اصلی و مبهوت ذوق، خلاقیت و معماری ایرانی در دوران صفویه شوید.
تزئینات مسجد گنجعلی خان کرمان
مساجدی که در دوران صفویه ساخته شده هر کدام به تنهایی جاذبه‌ای منحصر به فرد و شاهکار شناخته می‌شوند و مسجد گنجعلی خان کرمان نیز از کم‌نظیر‌ترین اماکن تاریخی مذهبی دوران صفویان می‌باشد که دارای جزئیات و تزئینات بسیاری است که البته ممکن است امروزه برخی از آنها از بین رفته باشد.
از تزئینات مسجد گنجعلی خان میتوان به:
پنجره های مشبک بنا
کاربندی ها و مقرنسهای بی نظیر
نقاش های روی سقف با طرح ترنج
لوح مرمری سنگی با طرح گلدان
کتیبه های سنگی
آجرکاری های منظم راهرو
و
گچبری های زیبا اشاره کرد.
اگر قصد دارید به کرمان سفر کنید، حتما از مجموعه گنجعلی خان کرمان مخصوصا از مسجد این مجموعه بازدید داشته و عکس‌های بی‌نظیری را ثبت کرده و با دیگران به اشتراک بگذارید.
وندالیسم
یکی از مواردی که حتما لازم دانستیم تا با شما در میان بگذاریم، از بین بردن وندالیسم در آثار تاریخی است.
اگر با این واژه آشنایی ندارید بیایید تا کمی برایتان توضیح دهیم.
وندالیسم در لغت به معنای تخریب گرایی و یا خرابکاری است و در گردشگری به آن موضوع اشاره میکند که برخی افراد موجبات خرابی آثار تاریخی را فراهم میکنند.
متاسفانه در ایران و در اکثر جاذبه های تاریخی میتوانید با این موضوع مواجه شوید، یعنی افرادی خواسته یا ناخواسته موجب خرابی بخشی از جاذبه های تاریخی می شوند.
حالا یا با نقاشی کشیدن یا ثبت تاریخ تولد، یا با روشن کردن ذغال و .. بسیاری دیگر از مورادی که آسیب به جاذبه میزند.
پس بیایید از این به بعد کمی برای خود و تاریخ کشورمان ارزش قائل بوده و اگر کسی را مشاهده میکنیم که باعث ایجاد خرابی هایی در آثار تاریخی میشود، تذکر داده و جلوی او را بگیریم.
این جاذبه های تاریخی، از اهمیت بالایی برخوردار هستند پس باید در حفظ آنها کوشا باشیم.
بهترین زمان بازدید از مسجد گنجعلی خان کرمان
زمانی که قصد سفر به شهر یا کشوری را داریم، میخواهیم بهترین زمان را انتخاب کنیم که هم از جاذبه‌های آنجا بتوانیم به شکل کامل استفاده کنیم و هم از هوای خوب مقصد مورد نظرمان بهره کافی را ببریم و هم در میان ازدحام جمعیت قرار نگیریم.
ایام تعطیلات نوروز، شلوغ‌ترین زمانی است که میتوانید به شهری سفر کنید، البته مزایای بسیاری هم دارد. اینکه آب و هوای بسیار خوبی را تجربه میکنید، با انسان‌های بیشتری تعامل میکنید و میتوانید از تعطیلاتی که دارید کمال استفاده را ببرید.
اما ما برای شما زمان دیگری را نیز معرفی میکنیم که نه تنها سفر لذت بیشتری برای شما خواهد داشت بلکه میتوانید از جاذبه‌های شهر مقصد نیز به صورت کامل بازدید داشته و از صحبت‌های راهنمایان داخل جاذبه‌ها کامل بهرمند شوید.
بعد از ایام تعطیلات و تا پایان خرداد ماه بهترین زمانی است که از کرمان و مسجد گنجعلی خان کرمان و دیگر جاذبه‌های این شهر میتوانید بازدید داشته باشید، چرا که هم آب و هوا بسیار عالی شده، هم از تراکم جمعیت کاسته شده و هم محیط شهر و جاذبه‌ها سرسبز تر شده است.
آدرس و ساعات بازدید و قیمت ورودی مسجد گنجعلی خان کرمان
آدرس و ساعات بازدید : برای بازدید از مسجد گنجعلی خان کافی است خود را به میدان ارگ و میدان گنجعلی خان برسانید. در این قسمت از شهر کرمان هم میتوانید از مسجد بازدید داشته باشید هم از دیگر مجموعه های گنجعلی خان کرمان.
ساعت بازدید از مسجد گنجعلی خان از ساعت 9 صبح الی 7 عصر می‌باشد.
هزینه ورودی : بازدید از مسجد گنجعلی خان برای شما هیچ هزینه ای نداشته و میتوانید به صورت رایگان از این مجموعه نیز دیدن کنید .
مدت زمان مورد نیاز برای بازدید : زمان مورد نیازی که برای بازدید از مسجد توصیه شده بین 20 دقیقه تا 30 دقیقه می‌باشد.
تزئینات و جزئیات به کار رفته در مسجد گنجعلی خان کرمان
بدون دیدگاه