آتشکده بهرام یزد

آتشکده به نیایشگاه زرتشتیان گفته می‌شود که راز و نیاز‌های خود اعم از خواندن اوستا و گات‌ها را در این مکان مقدس و روبروی آتش مقدس میخوانند.

آتش دادگاه : این آتش بیشتر در خانه‌ها روشن می‌شود و صورت خانوادگی دارد و حتی برای آن مراسم تقدیسی نیز برگزار نمی‌شود. این آتش را موبدان برپا می‌دارند و معمولا همه زرتشتیان این آتش را در خانه نداشته و بیشتر افراد متومل دارای این آتش در خانه‌های خود هستند.

آتش آدران یا در مهر : این آتش از آتش دادگاه بزرگتر و مهم‌تر است و معمولا در شهر‌ها و یا محله‌های کوچک افروخته می‌شود و برای همان محله مورد احترام خواهد بود .

آتش وَرهُرام یا بهرام : از دو آتش قبل مهمتر، با اعتبار‌تر و فروزانتر است و دسترسی عمومی به آن بیشتر چون در یک شهر بزرگ برپا می‌شود و افراد بیشتر میتوانند در مراسم تقدیس آنها شرکت کنند. در ایران از این نوع آتش یعنی آتش بهرام یا ورهرام 2 عدد وجود دارد، یکی در یزد و دیگری در کرمان.

جالب است بدانید که آتش ورهرام از 15 آتش مختلف و یک آذرخش برق آسمانی تشکیل می‌شود که عبارتند از : رنگرز، پادشاه یا فرماندار، کوزه‌گر، آجرپز، درویش یا صاحبدل، زرگر، ضرابخانه، آهنگر، اسلحه‌ساز، نانوا، تقطیر، فرمانده ارتش، چوپان، پیشوای دینی، برق آسمان و مرده سوز.

اما تاریخچه ساختمان آتشکده :

در سال 1313 شمسی بود که رضا خان میرپنج ، علاقه خود را به ساخت آتشکده‌ای در یزد نشان داد چون مردم بسیاری در یزد زرتشتی بودند و بنابراین نیاز به یک آتشکده احساس می‌شد.

در ماه آبان همان سال شخصی زرتشتی به نام همابائی قطعه زمینی پیدا کرده بود به مساحت 6881 متر مربع که از سوی برادران امانت که از زرتشتیان یزد بودند وقف شده بود. او این زمین را برای ساخت آتشکده انتخاب کرد.

آتشکده بهرام یزد به صورت خصوصی و فقط برای زرتشتیان یزد بود و مردم معمولی نمیتوانستند وارد آتشکده شده و از آن بازدید کنند اما در اواخر دهه 30 بود که آتشکده را برای بازدید عموم باز کرده تا همگی بتوانند با دین زرتشت، مراسم تقدیس و با خود آتشکده بیشتر آشنا شوند.

همه جا گفته می‌شود این آتش 1500 سال است که روشن است اما چطور می‌شود؟ مگر امکان دارد؟ بله امکان دارد، بیائید تا برایتان بازگو کنیم🔻

در زمان ساسانیان (224 میلادی–651 میلادی) سه آتش وجود داشت که برای مردم آن زمان بسیار قابل احترام بوده است که این 3 آتش را آتش ورهرام صدا میزدند که معنای آن آتش پیروزی می‌باشد. آتشکده‌ای در شهر کاریان استان فارس بوده به نام آتشکده آذرفرنبغ که آتش ورهرام را در آنجا نگاه میداشتند.

در سال 1017 میلادی (396 شمسی) بود که جنگی در این شهر رخ داد و برای اینکه میخواستند آتش را از حمله آنها دور نگه دارند به ناچار آتش را جا به جا کردند و به آتشکده‌ای در شهر یزد انتقال دادند اما متاسفانه 100 سال بعد و در سال 496 شمسی این آتشکده تخریب شد و چاره‌ای جز انتقال دوباره آتش نبود.

بزرگان زرتشت آتش را در غاری در کوه اشکفت یزدان به مدت 30 سال نگاه داشتند و از آن مراقبت میکردند تا خاموش نشود و بعد از آن و به مدت 200 سال از روستایی به روستای دیگر و از شهری به شهر دیگر منتقل می‌شد که گزندی به آن وارد نشود.

حدود سال 727 شمسی بود که روستایی به نام ترک آباد در یزد ساخته شد و بزرگان زرتشت به همراه مردمانشان به این شهر مهاجرت کردند تا زندگی راحتی را در کنار آتش مقدس تجربه کنند و خوشبختانه تا 300 سال، این آتش در همانجا نگهداری می‌شد.

خلاصه آتش مقدس ورهرام ناچار به سفرهایی طولانی می‌شد که سرانجام در سال 1159 شمسی به یزد رسید و در محله‌ای به نام دستوران که آن را کوی موبدان نیز می‌گفتند آرام گرفت. به دلیل مخفی نگه داشتن جایگاه آتش، ورهرام را به خانه‌ی یکی از موبدان به نام تیرانداز آذر گشسب منتقل کردند.

اما تا سال 1321 و بعد از خارج شدن از خانه موبد تیرانداز، در آتشکده‌ای کوچک در شهر یزد نگاه داری می‌شد تا سرانجام آتشکده فعلی ساخته شد و آتش بعد از گذراندن فراز و نشیب‌هایی که داشت ، به آرامش رسید.

ساختمان آتشکده به دور از هر گونه هیاهوی معماری به صورتی ساده و بدون زرق و برق ساخته شده. سازه این آتشکده با الهام از آتشکده پارسیان هند و تخت جمشید ساخته شده.

به محض ورود به مجموعه آتشکده با حیاطی بزرگ و در عین حال سرسبز مواجه می‌شوید که احساس خستگی را از شما دور میکند. همینطور باید به حوض بزرگی که در وسط حیاط و درست روبروی بنای آتشکده قرار دارد نیز اشاره کنیم که از زیبایی‌های این آتشکده می‌باشد.

بعد از عبور از حوض بزرگ به خود سازه آتشکده می‌رسیم جایی که 6 ستون سنگی زیبا که بالا و پایین آن کنده‌کاری‌های چشمگیری انجام شده. لازم به توضیح است که این ستون‌های سنگی در اصفهان ساخته شده و بعد از اتمام کار به یزد منتقل شده.

قسمت فوقانی ساختمان و به اصطلاح تاج ساختمان به نگاره‌ای از فرَوَهَر مزین شده که به زیبایی هر چه تمام تر ساخته شده و گردشگران را تا چند دقیقه مدحوش خود میکند. این نگاره کار دستان پرتوان هنرمندان چیره دست یزدی می‌باشد.

آتشکده یزد دارای سه بخش مهم دیگر نیز می‌باشد که عبارتند از قسمت آتشگاه یا قسمتی که آتش در آن قرار گرفته، تالار ورجاوند و آب انبار آتشکده یزد که به اختصار هر کدام را توضیح میدهیم.

آتشگاه جایگاه نگهداری آتش مقدس 1500 ساله است که در یک محفظه شیشه‌ای قرار گرفته. اما خود آتش در ظرف بزرگی از جنس برنز می‌باشد و روی یک سکو قرار دارد که بلند تر از سطح زمین می‌باشد. دور تا دور این ظرف هم اتاق‌هایی برای مراسم نیایش تعبیه شده است.

در این مکان یک نفر همیشه هست تا آتش را روشن نگاه دارد که به او هیربد میگویند، هیربد روزانه چند نوبت باید چوب‌هایی را داخل آتش بریزد تا آتش روشن بماند، از چوب های مقاومتری استفاده می‌شود مثل بادام و زردآلو.

این تالار نیز مانند کل سازه توسط جمشید خان امانت و در سال 1318 ساخته شده البته این تالار و آب انبار مجموعه را به یاد همسر خود بنا کرده.در سال 1381، تالار بسیار قدیمی شده بود و دچار خرابی‌هایی در گوشه و کنارش، تصمیم بر بازسازی دوباره تالار گرفته شد.

مهندس پیروز ورجاوند عملیات بازسازی را به عهده گرفت و تا سال 1387 این کار ادامه داشت. مهندس ورجاوند نیز مانند بزرگان خود این تالار را به یاد عزیزانش ساخت، پدرش دکتر فریدون ورجاوند و مادرش دولت رسمی.

این تالار امروزه به نمایشگاهی بدل شده که میتوانید با سنت‌ها و آداب دینی زرتشت هم آشنا شوید.

در گوشه‌ای از تالار ورجاوند راه پله به چشم میخورد که به سرداب یا آب انباری ختم می‌شود. انتهای این راه پله قبلا مسدود بوده و مردم باید از طریق شیر آبی که در آنا قرار گرفته بوده آب برمیداشتند اما امروزه باز شده و میتوان دوباره آب انبار را به صورت کامل بازدید کرد.

آدرس و ساعات بازدید : این آتشکده در خیابان آیت الله کاشانی یزد قرار گرفته و نزدیک به ساعت مارکار یزد می‌باشد. ساعات بازدید از آتشکده بهرام یزد از ساعت 08:00 تا 21:00 می‌باشد.

هزینه ورودی : هزینه ورودی آتشکده بهرام یزد برای ایرانیان 35.000 تومان و برای اتباع خارجی 180.000 تومان می‌باشد.

مدت زمان مورد نیاز برای بازدید : برای بازدید از آتشکده یزد زمان مورد نیازی که توصیه شده است بین 45 دقیقه تا 1 ساعت می‌باشد.