باغ عفیف آباد شیراز، به نام صفویه و به کام قاجار
شیراز، شهر حافظ است، شهر سعدی است، شهر عشق و ادب و هنر است، شهر بهارنارنج است و شهر باغ های بی نظیر و سرسبز است. شیراز را باید زمردی در دل کویر بدانیم.
اما گفتیم شهر باغ های بینظیر، بله درست است. شیراز دارای باغ و گلستان های بسیاری است که هر کدام دارای تاریخچه و قدمتی هستند که روایتگر داستانهایی برای خود. از سال ساخت و قدمتشان گرفته تا افراد و کسانی که پا به این باغ ها گذاشتند.
باغ عفیف آباد یکی از همین باغ های شیراز است که قدمت آن به دوران صفویه برمیگردد البته در گذشته نام دیگری برای این باغ در نظر گرفته بودند. نام دیگر این باغ …
اگر دلتان میخواهد که بیشتر درباره باغ عفیف آباد شیراز بدانید با یگانه گشت و ادامه این مطلب همراه ما باشید.
نمای بیرونی باغ عفیف آباد شیراز
تاریخچه ای مختصر از باغ عفیف آباد شیراز
بیایید تا شما را با تاریخچه و دیرینه این باغ منحصر به فرد آشنا کنیم؛
قدمت این باغ برمیگردد به دوران صفویه، در آن دوران شخصی به نام سلطان ابراهیم که فرزند میرزا شاهرخ تیموری بوده در شیراز زندگی میکرده، وی تصمیم به ساخت مدرسه‌ای به نام دارالصفا میگیرد و مکان این مدرسه اراضی باغ‌های گلشن انتخاب میکند.
این مدرسه چند سالی فعالیت میکرد که یعقوب خان که والی فارس شده بود، مدعی سلطنت شد و از دستوران شاه عباس صفوی نه تنها پیروی نکرد بلکه سرپیچی هم کرد و بنای ناسازگاری گذاشت.
شاه دستور عزل ایشان را داد و بنا شد به شیراز حمله کند، به همین دلیل، یعقوب خان مدرسه دارالصفا و دارالایتامی که در اراضی باغ گلشن بود را از بین برد و در این باغ شروع به ساخت قلعه کرد.
که متاسفانه این کار و این عدم اطاعت از شاه عباس صفوی عاقبت خوشی برای او نداشت به طوریکه در کتاب تاریخ عباسی این طور مینویسد:
… آخر الامر شاهوردی سلطان زبانش را برید و به انواع عقوبت و آزار او را کشتند و بعضی خونش را خوردند و سرش را به قلعه اصطخر فرستادند تا مردم قلعه به چشم عبرت او را ببینند و از سرکشی بگذرند…
باغ عفیف آباد شیراز در تاریخ 10 خرداد ماه 1351 با شماره 913 در لیست آثار ملی قرار گرفت.
دوران قاجار:
بعد از این اتفاق باغ به صورت دست نخورده باقی ماند تا رسید به دوران قاجار. در سال 1284 قمری بود که میرزا علی محمد قوام‌الملک دوم که یکی از بزرگان و تاجران شیراز بود شروع به ساخت و ساز در این باغ کرد. خاندان قوام را باید از با نفوذترین و قدرتمندترین خاندان شیراز بدانیم.
در این زمان هم باغ عفیف آباد شیراز هنوز به این نام نبود و باغ گلشن نام داشت. موضوع آبرسانی یکی از موضوعات مهم برای توسعه باغ بود که میرزا علی با خریدن قناتی به نام لیمک، آبرسانی را به این باغ ممکن کرد.
چرا باغ گلشن به باغ عفیف آباد تغییر نام داد؟
بعد از میرزا علی ، یکی از نوادگان وی که نامش عفیفه خاتون بود مالکیت باغ را به عهده گرفت و شروع به توسعه و مرمت و بازسازی باغ و عمارت آن کرد و چون این موارد بسیار چشمگیر بود و باعث تغییرات جدی روی باغ شد، نام باغ گلشن به باغ عفیف آباد شیراز تغییر نام داد.
پهلوی دوم:
در این زمان بود که این ملک به فرح دیبا همسر محمد رضا شاه تعلق گرفت اما چندی بعد و در سال 1340 ارتش در مزایده‌ای مالک این باغ زیبا و محصور کننده شد و شروع به مرمت و بازسازی باغ و عمارت آن کرد که این عمل از سال 1342 تا 1349 یعنی 7 سال به طول انجامید.
مدل بازسازی باغ عفیف آباد شیراز توسط ارتش، از کاخ ورسای فرانسه الگو برداری شده. در همان زمان طبقه دوم بنا متعلق به خاندان پهلوی بود و در سفر به شیراز در اینجا نیز اقامت داشتند.
بعد از انقلاب:
پس از انقلاب 1357 و تا سال 1370، باغ عفیف آباد به حال خود رها شده بود و به عنوان ملکی خصوصی در اختیار ارتش بود و درهایش به روی همگان بسته شده بود اما همزمان با روز ارتش (29 فروردین 1370) این باغ به موزه نظامی بدل شد و در دسترس مردم قرار گرفت.
امروزه نیز باغ گلشن شیراز، زیر نظر سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.
معماری باغ عفیف آباد شیراز
باغ عفیف آباد شیراز وسعتی به اندازه 127000 مترمربع دارد و از بزرگترین باغ‌های ایران لقب گرفته. معماری باغ عفیف آباد را باید به دوران قاجار و ناصر الدین شاه نسبت دهیم که در بخش تاریخچه کاملا با آن آشنا شدیم.
باغ عفیف آباد (باغ گلشن) از شاهکارهای معماری شیراز و در مقیاس بزرگتر ایران می‌باشد که محیطی زیبا و آرامشبخش را برای گردشگران خود فراهم میکند.
باغ عفیف آباد شیراز قسمت‌های مختلفی دارد که با هم به این بخش‌ها میپردازیم:
- 1محوطه باغ عفیف آباد شیراز
محوطه اصلی باغ عفیف آباد یکی از نقاط عطف این باغ قلمداد می‌شود و از لحاظ جلوه بصری اگر بخواهیم به آن نگاه کنیم،باید با دو کلمه آن را توصیف کنیم، شاهکار و حیرت‌انگیز
البته در گذشته ورودی باغ به شکل دیگر بوده یعنی شمایلی که امروز به صورت مستطیل در گذرگاه اصلی باغ وجود دارد بصورت بیضی طراحی شده بوده و آن هم به سبب ورود و خروج خودرو بوده چون قوام الملک، همانطوری که گفتیم از بزرگان شیراز و خاندان قوام بوده.
گذرگاه را به صورت بیضی طراحی کرده بودند تا ماشین‌ها بتوانند تا درب اصلی و پلکان اصلی عمارت به سهولت رفت و آمد کنند. بنابراین و با توجه به این مطلبی که بیان شد باید ورودی شرقی را ورودی اصلی باغ بدانیم چرا که ورودی عمارت نیز به سمت شرق باغ طراحی شده است.
محیط باغ به چند دست تقسیم می‌شود:
ورودی باغ، فضای سبز، حوض مستطیل شکل، عمارت اصلی، استخر، تالار عروسی و کافی شاپ
ورودی باغ عفیف آباد شیراز:
درب اصلی عفیف آباد را باید ضلع شرقی باغ بدانیم، همان جایی که دری چوبی علم شده است که سر در آن و در پیشانی بنا، نقش دو شیر حک شده است که روبروی هم ایستاده و یک دستشان زیر تاج پادشاهی را گرفته.
فضای سبز باغ عفیف آباد شیراز :
فضای سبزی که در باغ وجود دارد منحصر به فرد است، چرا که با گل آرائی‌های کم‌نظیر توانسته‌اند به زیبایی هر چه بیشتر باغ اضافه کنند. از درختانی که در این باغ وجود دارند میتوان به؛ سرو، کاج، چنار، بید، عرعر و بینهایت گونه گیاهی دیگر اشاره کرد.
البته انواع گل‌ها را هم میتوانید در این باغ و در زمان سفر به شیراز یعنی اردیبشهت ماه مشاهده کنید. باید اشاره کنیم که درختان میوه هم در این باغ تعدادشان کم نیست، به عنوان مثال میتوان به درختان انار و نارنج و پرتقال و نارنگی اشاره کرد.
حوض مستطیل شکل باغ عفیف آباد شیراز:
بعد از ورودی شما با حوضی روبرو می‌شوید که از المان‌های اصلی نه تنها باغ عفیف آباد بلکه تمام باغ‌های ایرانی است. این حوض به صورت مستطیل بنا شده و قدمت آن به همان دوران قاجار برمیگردد.
البته حوض دیگری در قسمت جنوب عمارت نیز دیده می‌شود و این حوض نیز با حوض گذرگاه اصلی در یک تاریخ بنا شده‌اند. زمانی که فواره آن روشن باشد با ترکیب صدای پرندگان داخل باغ، محیط دلنشین و آرامشبخشی را فراهم میکند.
عمارت اصلی باغ عفیف آبادشیراز :
در قسمت بعدی، کامل به این بخش خواهیم پرداخت.
قسمت‌های دیگر محوطه باغ مانند استخر و تالار عروسی متعلق به ارتش است و فقط کارکنان نظامی و ارتش می‌توانند از این قسمت‌ها استفاده کنند.
- 2ساختمان عمارت باغ عفیف آباد شیراز
- ایوان اصلی عمارت
میرسیم به جذابترین قسمت باغ عفیف آباد شیراز یعنی عمارت اصلی باغ که ساختمانی دو طبقه است و شبیه به عمارت باغ ارم شیراز ساخته شده است.
لطفا بعد از گذر کردن از درب ورودی و حوض مستطیلی ابتدای باغ، چند لحظه بایستید و به عظمت و شکوه معماری قاجار و ساختمان روبرویتان نگاه کنید و از تاریخ کشورمان ایران با داشتن چنین جاذبه‌های لذت برده و به خود ببالید.
عمارت باغ گلشن شیراز، دارای 30 اتاق می‌باشد که در دو طبقه پراکنده شده‌اند. در جلوی عمارت پلکانی وجود دارد که بعد از بالارفتن از آن به ایوانی میرسید که دارای چهار ستون است که دو به دو در کنار هم قرار گرفته‌اند.
این ایوان دو ویژگی منحصر به فرد دارد که عبارتند از سر‌ستون‌های این ایوان که با الهام از ستونهای تخت جمشید بنا شده و دیگری سقف فوق العاده ایوان که شاهکاری است در نوع خود و با استفاده از چوب با طراحی خاصی تزئین شده است.
کافی است در این ایوان ایستاده و از نمای روبروی خود که حوض و ورودی اصلی باغ است عکسبرداری کنید، مطمئن باشید عکسهای زیبایی را خواهید گرفت.
این ستون‌ها فقط اختصاص به ایوان جلویی عمارت ندارد بلکه دور تا دور عمارت را این ستون‌ها پوشانده‌اند که البته در طرفین این ایوان نیز دو بهار خواب وجود دارد که مجموعه با 8 ستون و با همان سر‌ستون‌های بینظیر ساخته شده‌اند.
بالای در ورودی عمارت اصلی نیز یک نشان فروهر حک شده است که از المان‌های معماری ایرانی است.
- طبقه اول - موزه نظامی
* در این قسمت از عمارت اصلی، موزه سلاح‌های نظامی قرار دارد و میتوان گفت که یکی از بزرگترین موزه های سلاح خاورمیانه می‌باشد که تقریبا از تمام سلاح‌های گرم و سرد، در این موزه به نمایش در آمده است.
البته فقط به سلاح‌های گرنم وسرد خلاصه نمیشود بلکه سلاح‌های خودکار و نیمه خودکار، انواع تفنگهای شکاری، انواع مسلسل و تپانچه، زره‌ها و کلاهخودهای مختلف، انواع شمشیر، نیزه و سپر و تفنگهای سرپر از دیگر وسایل به نمایش درآمده در این موضوع می‌باشد.
اشیائی گرانبها و قابل توجه در این موزه موجود است که عباراتند از :
توپ جنگی فتحعلی شاه قاجار، تفنگ های متعلق به مظفرالدین شاه، فتحعلی شاه و میرزا کوچک خان جنگلی و همینطور تفنگهای مربوط به رضاشاه پهلوی و پسر محمد رضا شاه پهلوی، مسلسل رئیس علی دلواری و ارابه جمل جنازه رضا شاه
- طبقه دوم - موزه عبرت
* طبقه دوم یکی از بهترین بخش‌های عمارت اصلی باغ عفیف آباد شیراز است که به موزه عبرت شهره شده است. این قسمت را محمدرضا شاه پهلوی زمانی که به شیراز سفر میکرد برای استراحت خود گزیده بود.
در مرکز این طبقه تالاری بزرگ به چشم میخورد که دارای سقفی چوبی است و با ظرافت خاصی ساخته شده است که حتی در برخی جاهایش میتوانید نقشهای گل و بوته را نیز مشاهده کنید.
در طرفین تالار دو بخاری یا حالت شومینه وجود دارد که با سنگ مرمر ساخته شده است.
از دیگر ویژگی‌های این تالار باید به گچ‌بری‌ها شاهکار، مقرنس‌های ظریف کاری شده، پنجره‌های چوبی همراه با شیشه‌های رنگی، فرش‌های قیمتی و تاریخی کف تالار و پیانوی شخصی شهبانو فرح پهلوی اشاره کرد.
در این طبقه موزه‌ای به نام عبرت نیز وجود دارد که شامل اتاق همایش، نشیمن، قمارخانه، رختکن و پذیرایی می‌باشد. این قسمت از عمارت همانطوری که قبلا اشاره کردیم برای استراحت محمد رضا شاه پهلوی و خانواده او در سفر به شیراز مورد استفاده قرار میگرفته.
بهترین زمان بازدید از باغ عفیف آباد شیراز
بسیار سوال است که چه زمانی باید به باغ عفیف آباد شیراز برویم که بهترین استفاده را داشته باشیم. باید بگوئیم بهترین زمان سفر به باغ عفیف آباد شیراز یا همان باغ گلشن شیراز فصول ابتدایی سال است یعنی از فروردین ماه تا خرداد ماه.
چرا که تمام درختان و گیاهان باغ سرسبز بوده و دارای شکوفه هستند،این زمان هم بهترین زمان بازدید از باغ است هم بهترین زمان برای عکاسی که بتوانید عکسهای خاطره‌‍انگیزی را رقم بزنید.
البته تابستان نیز ذره ای از زیبایی باغ کاسته نمیشود و میتوانید سفر خود را در این فصل تنظیم کنید، اما خب این فصل، فصل گرماست بنابراین شاید نتوانید در محوطه چمن باغ به استراحت بپردازید اما این مورد در فصل بهار کاملا ممکن است.
راستی این مطلبو نباید از دست بدی: بازار وکیل شیراز
آدرس و ساعات بازدید و قیمت ورودی باغ عفیف آباد شیراز
آدرس و ساعات بازدید : برای بازدید از باغ عفیف آباد شیراز (باغ گلشن) کافی‌ست خود را از فلکه سنگی به خیابان ستارخان برسانید. ساعات بازدید از باغ عفیف آباد در شیراز، از ساعت 08:00 صبح تا 17:00 عصر می‌باشد.
هزینه ورودی : هزینه ورود به باغ عفیف آباد برای گردشگران ایرانی 5.000 تومان و برای گردشگران خارجی 100.000 تومان می‌باشد
مدت زمان مورد نیاز برای بازدید : برای بازدید از باغ گلشن شیراز، زمان مورد نیازی که توصیه شده است بین 1 ساعت تا 2 ساعت می‌باشد.
نمای بیرونی باغ عفیف آباد
بدون دیدگاه